Molen (ros-tonmolen), 's-Hertogenbosch

's-Hertogenbosch, Noord-Brabant
v

allemolens.nl: Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen

toestand: verdwenen
bouwjaar: 1629
verdwenen
geschiedenis: In het geval van het beleg van 's Hertogenbosch door Prins Frederik Henderik in 1629 is het bekend dat bij de drooglegging van het onder water gezette land gebruik is gemaakt van twee reeds bestaande wipmolens en 18 "tonnemolens met paerden". Waterbouwkundige Jan Adriaansz. Leeghwater heeft dit namelijk in 1641 geschreven aan de Leidse Landmeter Joris Gerstecoren, die hem om inlichtingen had gevraagd over het gebruik van de tonmolen bij 's Hertogenbosch.

trivia: In 1598 mocht de in Middelburg wonende Dominicus van Melckenbeke zijn nieuw ontworpen watermolen demonstreren. Dit experiment vond plaats onder grote belangstelling van "luyten van qualiteit" uit Zeeland, Bergen op Zoom, Breda en Willemstad. Aangemoedigd door het succes van deze proef, waarbij zestig uur lang water uit de stadsvest in Tholen maalde, verzocht hij de Staten Generaal om hem octrooi op zijn uitvinding te verlenen. Op 13 November 1598 kreeg hij octrooi voor 'een sekeren watermolen waarvan de conste leyt begrepen in een tonne beslegen met ijseren banden, lanck 14 voet (4,20 m.) en de wijt vijff voeten (ca. 1.50 m), met welcken molen hem mogelijk uyt een veste, graff ofte staende wateren, soo veel waters te malen in een ure tijts, als andere in vier uren souden mogen doen". In dit octrooi wordt de aandrijf kracht niet genoemd, maar volgens J.P.B. Zuurdeeg, schrijver over de eerste tonmolen in ons land, werd deze door een paard aangedreven.

meest recente aanpassing 06-08-2023