Deze houtgedekte stellingmolen stond vlakbij de Schrans, op Huizumer grondgebied. Hij werd tussen 1884 en 1887 gebouwd, vrijwel zeker als watermolen. Hij bemaalde waarschijnlijk de landerijen rond Dekemastate, het uitgemaalde water ging via een duiker onder de Schrans door naar de Potmarge.
Toen Dekemastate werd gesloopt, werd het terrein volgebouwd met woningen. Dit werd de zogenaamde Smidsbuurt. Doordat de molen dus midden in de bebouwing kwam te staan verloor hij zijn functie als watermolen. Toen is de molen waarschijnlijk omgebouwd tot biksteenmolen.
De al vroeg van zelfzwichting voorziene molen maalde stenen fijn, het zogenaamde biksteen. Dit werd gebruikt voor de verharding van wegen.
De molen komt niet meer voor op de stadsplattegrond uit 1896 van D. Vonk. Hij is tussen 1896 en 1905 verdwenen. De oorzaak van de verdwijning was blikseminslag, daardoor verloor de molen haar wieken. Een van die wieken kwam terecht op het dak van de keuken van de familie Miedema, deze familie woonde in de Smidsbuurt no. 8. Kort daarna is de molen gesloopt.
Het dorp Huizum is op 1 januari 1944 aan Leeuwarden toegevoegd. Pas toen werd het officieel Leeuwarden, dus de molen heeft uitsluitend in Huizum gestaan.
Bronnen:
- Molensteden van Leeuwarden, artikel door Dick M. Bunskoeke in De Molenaar 22 december 1982.
- Friese Molens 1995 blz. 73.
- Mededeling van de heer Miedema. Deze was nog niet geboren toen de molen verdween, maar hij heeft het verhaal van zijn vader gehoord. Informatie van Dirk Swierstra.
coll. DVM
Tussen 1877 en 1888 verrees bij de Schrans de zeskanter met gepotdekselde romp.
Bron: Een zelfzwichter, artikel door Popke Timmermans in De Utskoat nr. 32, dec. 1983.
-----
NB De aangegeven locatie is een ruwe schatting op basis van de situatie op beide foto's.
-----
Stadsjutter Rein Yntema vond in de buurt van zijn woonboot in de Potmarge een molensteen. Het is een blauwstenen kantsteen van een kollergang, welke o.a. werd gebruikt in olie- en cementmolens. De afmetingen zijn 1,45 m Ø, ca. 45 cm dik.
De steen werd opgesteld bij De Korenaar in Sexbierum (Tenbruggencatenummer 03013). Het andere deel van de kollergang zou daarna ook nog komen, de as ervan was nog intakt maar de steen lag in twee stukken.
Bron: Met molenvriend Brunsmann op stap (vervolg), art. in De Utskoat nr. 52, dec. 1988.
-----
In de administratie van de molenzeilenverhuurder firma Wouda te Meppel komt de molen van L. Schotanus voor, genaamd De Kroon. Deze stond bij de Schrans, op de hoek van de Hollanderdijk, en vanaf 1905 tot en met 1913 werden er zeilen gehuurd. Telkens 2 witte en 2 getaande, lengte 80 voet.
Bron: Molen in de Schrans te Leeuwarden, art. door Dick Bunskoeke in De Utskoat nr. 58, juni 1990.