Molen Sluispolder onder Hauwert (westelijke molen), Hauwert

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1872

of 1878

verdwenen

voor 1936

geschiedenis

De 139½ ha grote Sluispolder onder Hauwert ligt beoosten Hauwert, grofweg tussen de Gouw en de Kromme Leek.

Halverwege de 19e eeuw kregen de boeren in de lage gebieden van het Waterschap De Vier Noorder Koggen, bij Hauwert en Oostwoud, steeds meer last van wateroverlast. Na lang twisten werd vanaf 1851 toegestaan, binnen het waterschap onderbemalingen aan te leggen. Als eerste maakte Grote Cees Haringhuizen kades om zijn landerijen in Oostwoud en plaatste daar een molen. In Hauwert stichtten de boeren in 1862 de Sluispolder.

Het bestuur bestond uit H. Godvliet, D. Schoof, P. Wiering en V. Kay.
De ingelanden waren:
P. Neefjes: 27 bunder, 57 roede, 80 el
V. Kay: 29 bunder, 93 roede
K. Zijp: 16 bunder, 64 roede, 10 el
P. Wiering: 17 bunder, 47 roede, 90 el
A.W. v.d. Deure: 17 bunder
J. Koorn: 15 bunder, 49 roede
C. Dol: 7 bunder
C. Gardenier: 6 bunder, 95 roede
Alg. Armen: 2 bunder
H. Godvliet: 3 bunder, 20 el
J. Koop: 2 bunder, 17 roede
P. Best: 2 bunder
J. Leek: 2 bunder, 36 roede
A. Klaver: 2 bunder, 69 roede
K. Otter: 2 bunder, 22 roede
K. Galis: 2 bunder, 45 roede
D. Schoof: 1 bunder, 62 roede, 10 el
De Kerk: 93 roede
C. Pijper: 12 roede
P. Sas: 12 roede
P. Kay: 11 roede, 50 el
G. Groteman: 12 roede
Samen 162 bunder, 28 roede, 50 el. De omslag bedroeg ƒ 2,50 per bunder.

In 1872 zette timmerman Pieter Mantel een nieuwe achtkante houten molen voor ƒ 1100. Zes jaar later werd er nog zo'n molen bij gezet, zie Tenbruggencatenummer 16650.
In 1911 nam Theunes Over de timmerzaak van Mantel over, en ging ook de molens van de Sluispolder onderhouden.

De polder werd bij besluit der staten van 20 december 1916 gereglementeerd, volgens mededeling van gedeputeerde staten in hun voordracht aan de staten als gevolg van een door de belanghebbende eigenaren tot gedeputeerde staten gericht verzoek om hun polder van een met de nieuwere waterstaatswetgeving overeenstemmend bestuursreglement te voorzien.

In 1936 werd de polder bemalen door een motorgemaal, bestaande uit een ruwoliemotor van 16 pk met vijzel, en een windvijzelmolen. De ene molen verdween in 1937 [?], kennelijk was nabij de plek van de andere molen (dit record) toen al het motorgemaal geplaatst. In 1938 leverde Theunes Over een stalen windmotor met vijzel (windmotor dbnr. 104) ter vervanging van de laatste molen.
NB Uit de waterstaatskaart van 1946 blijkt dat het motorgemaal op de plek van de westelijke molen stond (dit record), en de windmotor 50 m westelijk van de oostelijke molen.

Bronnen:
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", tweede uitgaaf, Jhr. Mr. J.W.M. Schorer, 1894.
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", derde uitgaaf, D. Kooiman, 1936.
- de Kr./ archief Ten Bruggencate.
- "West-Friesland Oud en Nieuw" 1984. Met dank aan H. van der Kaay.
- Informatiebord bij de windmotor, aug. 2013.