Molen Weerter Papiermolen, Rothem

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

1717

1834 herbouwd

verdwenen

1946

geëlektrificeerd

geschiedenis

De Weerter Papiermolen in het gelijknamige buurtschap Weert ten westen van de gemeente Meerssen, was oorspronkelijk een volmolen in 1717 gebouwd op een plek waar voorheen reeds eerder andere volmolens hadden gestaan. Deze molens lagen op een molentak die van de Geul was afgeleid en ze werden gebruikt om wollen lakens te verstevigen en te verdichten.
In de Franse Tijd was de molen eigendom van Bartholomeus van Löwerich en Comp. In 1834 kocht Jan Pieter Hubert Hancker, een lakenfabrikant in Maastricht, de molen van de erfgenamen van Löwerich. Hancker verbouwde de molen in 1834 tot een dubbele watermolen met aparte molens op de beide oevers. De molen op de linker oever werkte als volmolen, die op de rechter oever als graanmolen. In 1838 verkocht Hancker een deel van de molen aan enkele Maastrichtse ondernemers. Twee jaar alter werd het gehele complex echter weer aangekocht door de firma Tielens en Schrammen, opgericht in 1837 door de Maastrichtse bankiers de Gebroeders Jean en Mathieu Tielens en de koopman Godefricus Schrammen eveneens uit Maastricht. Deze firma had als doel om een grootschalige fabricage van papier in Limburg te stimuleren. De heren Tielens en Schrammen waren reeds eerder in het bezit van de Onderste Molen in Mechelen (zie db. 440) waar ze, als eerste fabrikant in Nederland, papier fabriceerden.
In 1850 verliet de firma de molen in Mechelen en werden hun activiteiten van daar overgeheveld naar Meerssen, waar de firma zich voortaan zou concentreren op het produceren van papier. Hiervoor was de molen in Weert al in 1841 omgebouwd tot papiermolen waarbij gebruik werd gemaakt van een stoommachine geïnstalleerd in 1848 en een tweede geïnstalleerd in 1852. De papierfabriek was gehuisvest in een gebouw dat over de molentak was gebouwd en werd aangedreven via drie waterraderen van respectievelijk 3,80 m middellijn op de rechteroever en van 6,70 m en 5,70 m middellijn op de linkeroever.
Door allerlei uitbreidingen na 1860 ging het oorspronkelijke karakter van de molen volledig verloren en kreeg deze steeds meer het aanzien van een fabriek.

In1889 trok de familie Schrammen zich terug uit het vennootschap en vorderde hierbij haar geïnvesteerde kapitaal terug. Het bedrijf geraakte hierdoor in de problemen en daarom publiekelijk verkocht. De gebroeders Tielens werden, geholpen door een kapitaalkrachtige compagnon opnieuw eigenaar van de molen annex fabriek en in 1891 werd een commanditaire vennootschap opgericht waarin nog enkele andere familieleden van de gebroeders een aandeel hadden. Onder de naam CV Gebr. Tielens & Co. werd de productie van papier voortgezet. In het zelfde jaar nog werden, na verlening van een vergunning door Gedeputeerde Staten na Limburg, de drie waterraderen vervangen door een turbine met een vermogen van 150 pk, geleverd door de firma Atorf und Propfe uit Paderborn in Duitsland. Deze turbine is tot 1946 in bedrijf gebleven. In dat jaar werden de machines van de papierfabriek voorzien van elektrische aandrijvingen. Later werd de noodzaak om op water van de Geul te draaien niet meer aanwezig,
mede omdat de papierfabricage werd verplaatst naar nieuwe gebouwen opgericht voor moderne installaties op het terrein naast het oude molengebouw. Het molenhuis werd verbouwd tot woonhuis en gedeeltelijk gesloopt, zodat het als molengebouw onherkenbaar werd. De molentak werd gedempt en werd onzichtbaar nadat hij met grond was opgevuld.

Informatie van P. Vossen, 22 februari 2008.