Molen Schuurmolen, Holset

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

< 1800

verdwenen

1909

geschiedenis

In de tweede helft van de 18e eeuw kwam de wollenstoffenindustrie in Vaals en omgeving tot grote bloei.
Een aantal fabrieken, zoals spinnerijen, ververijen, laken- en wollendekenfabrieken, werden hiervoor gebouwd.
Grondlegger van deze industrie was de fabrikant Johann Arnold von Clermont.
Deze verplaatste zijn lakenfabriek van Aken naar Vaals. Zo was ook in de Schuurmolen in het begin van de 19e eeuw een doek- of lakenfabriek gevestigd en later een spinmolen.
In de tweede helft van de 19e eeuw was het molengebouw in gebruik als kunstwolspinnerij en droeg als naam: de Schauermühle.
Deze naam was gegeven omdat de molen ook werd gebruikt voor het slijpen en polijsten van naalden. Schuur is van "schuren".
De molen lag op de oostelijke kant van de Zieversbeek, bij de Oude Akerweg, op het grondgebied van het dorpje Holset ten zuid-oosten van Lemiers.
De moleninstallatie werd aangedreven middels een middenslagrad met een middellijn van 3,20 m en een breedte van 1,07 m. Dit rad werd gevoed via een zestal vijvers waarin bronwater werd verzameld.
Op het einde van de 19e eeuw werd één grote vijver gebruikt, waarin het water uit de Zieversbeek werd geleid.
Wanneer de beek te weinig water bevatte werd het maalwater uit de vijver via een ijzeren buis op het waterrad gevoerd.
De molengebouwen verwisselden een aantal keren van eigenaar.
In de Franse Tijd was de lakenfabriek eigendom van George Friederich von Sternbach. In 1812 werden deze gekocht door Johan Bartholomeus Essers, die vervolgens in 1926 fabriek en huis verkocht aan Christiana Hasz, echtgenote van Friederich Heinrich von Clermont te Vaals. Na haar dood vererfde huis en fabriek, die intussen spinmolen was geworden, aan haar echtgenoot en vervolgens aan haar zoon Philippe Othen de Clermont en kleinzoon Louis Auguste de Clemont. Beiden waren koopman van beroep en vertrokken later naar Parijs. Mede-eigenaar was de koopman Oscar Underlich te Aken.
In 1864 was de molen waarschijnlijk verpacht aan P.C. Pastor uit Vaals. Deze vroeg een vergunning aan bij het Provincial Bestuur voor het plaatsen van een stoommachine, "de Schaurmühle" genaamd. In 1889 kwam het huis met spinmolen middels successie in bezit van Philippe Othen de Clermont, die blijkbaar als rentenier was teruggekeerd in Vaals. Mede-eigenaar was Louis Henri Auguste de Clemont, kunstschilder in Parijs.
In 1909 werd het huis verbouwd tot brouwerij nadat de spinnerij was opgeheven. Momenteel is in de gebouwen een manege ondergebracht.
De contouren van de vijver zijn nog enigszins in het terrein zichtbaar.

Informatie van P. Vossen
Bron: Bussel P.v "De M's van Lb", 1991 p.226

nog waarneembaar