Molen Polder Krimpen aan de Lek, Lage Molen (2e), Krimpen aan de Lek

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1575

verdwenen

1894

1879 buiten bedrijf 1894

voorganger

Krimpen aan de Lek (Polder Krimpen aan de Lek, Lage molen (1e))

geschiedenis

In 1575 werd de oorspronkelijke molen bij de strijd tussen de Spanjaarden en de Geuzen vernield.

De uitwatering had van ouds plaats op de Merwede of Nieuwe Maas, later op de noordelijke zijarm daarvan genaamd Bakkerskil of Noord van Krimpen, en wel door de aloude z.g. Vrouwensluis in den dijk, ongeveer halverwege tussen het dorp Krimpen aan de Lek en de Graafkade. Aanvankelijk had de bemaling plaats door één molen, welke uitsloeg op een zich langs de noordzijde van den dijk uitstrekkende, omkade voorboezem. De molen stond bij de noordelijke ringkade van die boezem, onmiddellijk beoosten de nog bestaande Molenweg. De boezem waterde door de Vrouwensluis vrij af op de rivier.

In de eerste helft der 18de eeuw werd het gemaal door een bovenmolen versterkt. Daartoe werd de boezem door een dwarskade verdeeld in een oostelijke, lage en een westelijke, hogen boezem en aan het noordeinde van de dwarskade de bovenmolen geplaatst, die de lage op den hoge boezem afmaalde. De oude molen bleef als benedenmolen dienst doen.

Later werd de hoge boezem door een afkading aan de westzijde nog verkleind. De lage en de hooge boezem hadden daarna een oppervlakte van resp. 5.38.19 en 4.84.80 ha. De beide molens dreven een scheprad.

Hun hoofdafmetingen waren :
Benedenmolen
vlucht der wieken 28,24 m
middellijn scheprad 6,00 m
schoepbreedte idem 0,42
opvoerhoogte 1,79 m

Bovenmolen
vlucht der wieken 25,10 m
middellijn scheprad 5,94 m
schoepbreedte idem 0,47 m

Daar het zomerpeil destijds lag op 1.36 M. - A.P., volgt daaruit dat het peil van de lage boezem lag op 0.43 M. + en dat van de hoge boezem op 1.54 M. + A.P.

Het windgemaal werd in 1878, met opheffing der oude lage en hoge boezems als zoodanig, vervangen door een stoomgemaal, drijvende een zuig- en perspomp, dat geplaatst werd onmiddellijk achter de Vrouwensluis en den naam kreeg "Hendrik de Jong". Vergunning tot den aanleg krachtens de Hinderwet werd verleend bij Besluit van Gedeputeerde Staten van 5 Februari 1878 No. 5. Blijkens de betrekkelijk aanvrage met bijbehoorende teekening werd het gemaal gebouwd op 5 m achter de binnenfrontmuur der sluis, waarmede het door twee kolkmuren verbonden werd, die met de binnenfrontmuur en de keermuur van het machinegebouw een tot 3,45 m + NAP opgetrokken en waterdicht bemetselde maalkolk vormden. Het stoomwerktuig van hoge drukking met condensatie en expansie had een vermogen van 40 a 45 pk en was direct gekoppeld aan twee dubbelwerkende zuig- en perspompen, die het water uit de polder in de maalkolk opvoerden, vanwaar het door de sluis in de rivier ontlast werd. Later werd de zuig- en perspomp nog vervangen door een centrifugaalpomp, terwijl in 1907 het oude werktuig plaats moest maken voor een tandem compound machine van 47 pk.

Bron: De Waterkeeringen Waterschappen en Polders van Zuid-Holland.
-----

De molen loosde via de Vrouwensluis op de Bakkerskil (Nieuwe Maas).

Op 29 december 1880 werden de volgende onderdelen verkocht: onder- en bovenwiel, twee schijven, scheprad, wateras, bovenas, spil en schaargebint. Koper was Jan de Jong (Jzn?). Op 5 juni 1894 verkoop van de opstand van de lage molen; alles moest weg zijn tegen november 1894. Hoogste bieder M.Breedveld uit Oud-Alblas ƒ 485.

MOLENAARS:
1822< tot 1851-04-07 Jan Willemsz Neef
1851-04-09 tot 1851-09-30 Sijmen Hak
1851-10-01 tot 1852-09-30 Huibert van Erk
1852-10-01 tot 1853-09-30 Tijs Cornelisz de Jager
1853-10-01 tot 1878 Lambertus (Leen) Noorlander

Jaap de Vries, 14 februari 2005.