Molen De Keizer, Zaandijk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1784

verdwenen

1805

gesloopt

geschiedenis

Bij een aantal smederijen in de Zaanstreek trof men vroeger wel een kleine windmolen aan die een grote slijpsteen aandreef. Over een aantal van deze molentjes is nooit wat opgeschreven in de historie, maar van een aantal zijn er wel wat gegevens bekend.

De windbrief voor De Keizer werd op 22 april 1784 afgegeven op naam van Jan Warnaar. De molen werd ook wel De Jonge Keizer genoemd. In het windpachtregister van de Banne Westzaan werd de molen geregistreerd voor een gulden per jaar. Warnaar was een smid, die net als zoveel van zijn collega’s een slijpmolentje nodig had voor zijn bedrijf.

Op 26 januari 1805 vond de veiling plaats van de slijpmolen De Keizer in Zaandijk. Dit molentje stond tussen de Nieuwe Vaart en de Simon Gammensloot en werd aan de zuidkant belend door de verfmolens De Valk en De Witte Veer van de firma Couwenhoven & Comp. Bij de verkoop was het erf ‘een half part tot de scheypaal’ inbegrepen. Veel belangstelling was er niet voor De Keizer. Dirk Fray deed het hoogste bod en ontving daarvoor ƒ 6,- aan plokgeld, maar in de afslag werd de molen opgehouden (GAZ. 23 A 28 Annotatiën weegens verkoopingen – J. van Vleuten). Hij werd uiteindelijk toch eigenaar voor 81 gulden, doordat hij het molentje ‘uit de hand’ kon kopen.

Na de veiling van 1805 werd er niets meer aangetroffen over De Keizer. Ongetwijfeld moest Fray zijn nieuwe bezit van het erf halen. In de veilingnotities stond daar niets over, maar wel werd genoteerd: ‘twee molenstenen op dit land leggende moeten bij open water terstond worden weggehaald.’ Dat was een mededeling, die er op duidde dat het land schoon moest worden opgeleverd en bovendien was het een indicatie dat het stevig gevroren had. En dat was ook zo. De winter van 1804-1805 was streng met opmerkelijk veel vorst in november. Rond de jaarwisseling vroor het streng: 13 à 14 graden, daarna wat kwakkelweer, maar vanaf 21 januari weer matige vorst. Pas op 21 februari begon het definitief te dooien, zodat de molenstenen nog wel een tijdje op het land van De Keizer gelegen zullen hebben (DZM pag. 170 – nr. 1).

Wat er daarna met de molen gebeurde is niet bekend.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 170.
- “Dat goede oude Zaandijk” G. Oosterbaan 1971 blz. 99/ 118.
- www.duizendzaansemolens.nl, R. Couwenhoven, en bericht 19 nov. 2011.