Molen De Koperslager / De Kopermolen (voorganger dbnr. 798), Zaandijk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1635

verdwenen

1724

verbrand

opvolger

Zaandijk (De Koperslager)

geschiedenis

Het bouwjaar van de bekende Zaanse oliemolen de Koperslager is niet bekend. De molen komt voor het eerst naar voren op een kaart uit het jaar 1635. Het is niet duidelijk of dit nog weer een voorganger van de Koperslager is geweest of dat het de Koperslager zelf betrof, vermoedelijk het laatste. Wel is er een soort van band met een volmolen die de naam “de Koper Volmolen” of “de Kopermolen” droeg. Deze stond in het land achter de Schans in Zaandijk, dat iets ten zuidwesten van de Koperslager lag. Momenteel loopt de spoorlijn over dit erf.
De windbrief van de Koperslager werd pas laat na de bouw van de molen uitgereikt. Op 24 september 1643 ontving Adriaen Gerritsz. van Someren uit Zaandijk dit document. De eerste Koperslager was ingericht als enkelwerks oliemolen. Wel werden er in 1642 en 1644 diverse parten van de Koperslager verkocht, waarbij er wordt gesproken over “die ouwe volmolen”. Dit zou erop duiden dat de eerste Koperslager was ingericht als volmolen. Het kan ook zijn dat dit iets te maken heeft met “de Koper Volmolen”. Nader onderzoek kan misschien wat meer duidelijkheid verschaffen in de oorsprong van de Koperslager en “de Koper Volmolen”.
Op 11 februari 1685 kwam de helft van de Koperslager op een veiling in bezit van Dirck Sijmonsz. Moeriaen. Hij betaalde hiervoor een bedrag van Fl.2800,-. Op 30 oktober 1694 liet Moeriaen de molen tegen brand verzekeren bij een assurantiecontract, de molen werd toen “de Kopermolen” genoemd.
Op 5 mei 1724 raakte de Koperslager in brand en werd in zijn geheel verwoest. De brandverzekering maakte de volgende notitie:”15 meij 1724: vermits de moolen de Kooperslaager hier bevoorens onder de naam van Dirk Sijmontsze Moerejaan in desen contracte begreepen, is koomen te verbranden, soo werd deselve moolen en de laang (= de lading) geroyeert”. De molen was dus nog steeds in bezit van Dirk Moriaan. Direct na de brand wordt begonnen met de herbouw van de molen en nog in hetzelfde jaar draaide de Koperslager weer. Ditmaal werd er een forse dubbele oliemolen gebouwd met een vlucht van bijna 24 meter.
De nieuwe molen houdt stand tot 28 juli 1964, op die dag verbrandde de molen.


Bronnen:
“de Zaende” 1e jaargang 1946 blz. 53-58
“de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 4-6
“de Zaende” 3e jaargang 1948 blz. 105-112
“de Zaende” 6e jaargang 1951 blz. 97-113/ 218
“Duizend Zaanse Molens” P.Boorsma 1968 blz.165
“Zaanse Windmolens” P.Boorsma 1939 blz. 117-118
“Dat goede oude Zaandijk” G.Oosterbaan 1971 blz. 99/ 105-106


informatie F.Rol