Molen De Jonge Dekker, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1679

verdwenen

1784

verbrand

geschiedenis

De Pelmolen die de naam De Jonge Dekker kreeg werd in 1679 gebouwd. De juiste standplaats van deze molen is nimmer gevonden, maar Pieter Boorsma vermoedde, dat de molen, gelet op zijn naam, niet ver bij de oliemolen De Oude Dekker vandaan stond. Deze in 1658 gebouwde molen stond kort bij en ten noorden van de Noordervaldeursloot.
De windbrief van De Jonge Dekker werd op 14 augustus 1679 verleend aan Cornelis Claase Decker, Walich Gerritse, Dirk Pieterse Decker, W. Jan Walich en Albert Pieterse Decker, allen afkomstig uit Zaandam-Oost.
De bij de windbrief behorende verbandbrief werd op 23 oktober 1679 verstrekt. Een en ander werd als volgt omschreven, “Verbandbrief, 23 Oct. 1679, Peldegarstmolen de Jonge Decker, staande te Oostzaandam op de grond van G. Pietersz. Decker; belend ten zuiden Gerrit Pietersz. Decker en ten noorden jan Pietersz. Alberts.”
In deze verbandbrief werd de nieuwe molen als onderpand gegeven, mochten de bouwheren niet aan hun betalingen van het windgeld voldoen.
Het jaarlijkse windgeld over De Jonge Dekker bedroeg vier Caroli gulden. De hoogte van het gevraagde windgeld laat direct zien dat De Jonge Dekker maar van een bescheiden omvang was. Voor de grotere pelmolens moest al vlug jaarlijks Fl.12,00 aan windgeld worden betaald.
De Jonge Dekker zou vrij lang in bezit blijven van de familie Dekker. Op 10 augustus 1696 liet Dirk Pietersz. Decker de molen tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. Drie jaar later verwisselde hij van verzekering, waarbij de verzekerde waarde van de molen werd vastgesteld op Fl. 3675,-.
In 1701 werd de molen verkocht aan Cornelis Vingerling. In dat jaar werd de brandverzekering op zijn naam gezet. In 1719 was De Jonge Dekker het eigendom van de zoon van Cornelis Vingerling, Jan Cornelisz. Vingerling. Hij zou enkele jaren zelf met de molen werken en hem daarna verhuren.
Aanvankelijk werd de molen verhuurd aan Volkert Kalf, na 1723 werkte de Zaandammer Jacob Span met de molen.
In 1733 werd De Jonge Dekker gekocht door Cornelis Jacobsz. Leen. In september van dat jaar werd de brandverzekering van de molen op zijn naam gezet. Na zijn dood in 1740 kwam de molen op naam van zijn weduwe te staan, Maartje Pieters Ongelaar. Na de dood van Maartje Ongelaar in 1748 kende de molen nog diverse eigenaren. Het kapitaal van De Jonge Dekker bleef echter verdeeld in parten.
Omstreeks 1782 werd De Jonge Dekker grondig opgeknapt en werd het binnenwerk van de molen aangepast aan de eisen des tijds. In het volgende jaar werd de verzekerde waarde van de molen die op Fl.2500,- stond opgetrokken naar Fl. 5000,-. Eigenaar van de molen was in die tijd Jan Huybertsz. Nan.
Lang heeft Jan Nan niet van deze verbeteringen kunnen profiteren. Op 4 januari 1784 raakte de molen in brand en werd hij grotendeels verwoest. Ondanks het feit dat de verzekering de schade grotendeels vergoede, volgde er geen herbouw.

Bronnen:
- “de Zaende” 5e jaargang 1950 blz. 78
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 124
- “De pelmolens in het Oostzijderveld” 1925 J. Kruijver blz. 12
F. Rol, Zaandijk.