Molen De Vrijheid, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1724

verdwenen

1746

verbrand

geschiedenis

Deze bijzondere houtzaagmolen werd gebouwd in 1724 op het erf waar tot 1712 de verfmolen, later oliemolen “de Rob” had gestaan. Op 16 november van dat jaar verkregen Dirk Jansz. van Geele en Jan Hendriksz. Boendermaker de windbrief voor deze molen uitgereikt. Enkele maanden hiervoor had Dirk van Geele de molen reeds tegen brand laten verzekeren in een assurantiecontract.

Zoals reeds gezegd was de Vrijheid een bijzondere molen, omdat hij zowel was ingericht voor het zagen van wagenschot als voor het produceren van grenen balken. Dit was de enige molen binnen de Zaanstreek die op deze manier was ingericht. De inrichting van de Vrijheid bestond uit twee wagenschotzaagramen en een balkenraam.
Ondanks het feit dat deze bijzondere constructie in de Zaanstreek slechts éénmaal werd toegepast, bleef dit bij andere houtzagers in den lande niet onopgemerkt. Zo kreeg de Zaandammer molenmaker Cornelis Barkhorn in 1726 opdracht om voor de Middelburgse Sociëteit van Geoctroyeerde Zaagmolens een molen te bouwen naar het bestek van de Vrijheid. Hetgeen ook gebeurde.

De molen werd op 26 februari 1746 uitgeschreven uit de windpacht. De reden blijkt uit de opmeting van de Hogedijk door Jacob Oostwoud in 1777: tussen dijkpaal 21 en 22 noteerde hij "het erf van de afgebrande molen De Vrijheid". De molen stond ten westen van papiermolen De Walvisch.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 99-100
- “de Windbrief” 26e jaargang 1997 nr.101 artikel R. Couwenhoven blz. 6-12 (uitg. Ver. De Zaanse Molen)
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 65.