Molen De Witte Roos / De Huilebalk, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1725

verdwenen

1752

gesloopt

afkomstig van

Koog aan de Zaan (De Witte Roos)

geschiedenis

In welk jaar de Witte Roos precies werd gebouwd is niet bekend. De molen werd voor het eerst genoemd op een lijst uit 1726 die werd opgesteld door drie schaatsers. Tijdens een schaatstocht noteerden zij van elke molen die zij passeerden, naam, functie en eigenaar. De Witte Roos fungeerde toen als wagenschotzager en was het eigendom van Claas Jansz. Eddes.
Er is een vermoeden dat de molen afkomstig was uit Koog aan de Zaan. Aldaar kocht Claes Jansz. Eddes in 1690 een paltrok die luisterde naar de naam De Witte Roos. Het heeft er dus alle schijn van dat Eddes de molen heeft laten afbreken en verplaatsen naar Zaandam-West. Bewijs hiervoor is echter niet te vinden.
Op 23 mei 1735 liet de zoon van Claas Eddes, Hendrik Claasz. Eddes, de Witte Roos tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. Op 19 november 1738 verkocht Hendrik Eddes de molen aan Cornelis Abrahamsz. Prins. Veel meer is er over deze molen niet bekend.
De Witte Roos werd ook slachtoffer van de slechte economische tijd die halverwege de achttiende eeuw in de Zaanse houtzagerwereld heerste. Doordat de Engelsen omstreeks 1740 zeer hoge invoerrechten gingen berekenen voor bewerkt hout, was het niet meer lonend om gezaagd hout naar Engeland te exporteren. Toen 12 jaar later ook nog eens een invoerverbod van gezaagd hout naar de Zuidelijke Nederlanden werd aangekondigd, betekende dit de doodsklap voor de wagenschotzagerij. De balkenzagerij wist zich naderhand te herstellen van de klap. Binnen een tijdsbestek van 30 jaar verdwenen er meer dan 100 houtzaagmolens uit de Zaanstreek, ook de Witte Roos was hierbij.
In het jaar 1752 verdween de molen uit het Zaanse land.
Hoe de molen aan de bijnaam de Huilebalk kwam is niet bekend. Mogelijk maakte de molen terwijl hij in bedrijf was een vreemd geluid, hetgeen op huilen leek.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 87
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
F. Rol.