Molen De Zwarte Walvisch, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1665

verdwenen

1742

gesloopt

geschiedenis

Het bouwjaar van de Zwarte Walvisch is nimmer gevonden. De molen wordt voor het eerst aangetroffen op 14 januari 1666. Op die dag verkocht Gerrit Cornelisz. de molen voor Fl.800,- aan Claes Gerritsz. Nel uit Westzaandam. Op 1 januari 1703 liet Jan Willemsz. Nel de molen tegen brand verzekeren in een assurantiecontract.
Later werd de Zwarte Walvisch het bezit van Dirk Krayer, deze liet de molen op 24 april 1726 opnieuw tegen brand verzekeren, de verzekerde waarde van de molen bedroeg toen Fl.1600,-.
In het midden van de achttiende eeuw ging het zeer slecht met de houtzagerij in de Zaanstreek. Doordat de Engelsen omstreeks 1740 zeer hoge invoerrechten gingen berekenen voor bewerkt hout, was het niet meer lonend om gezaagd hout naar Engeland te exporteren. Toen 12 jaar later ook nog eens een invoerverbod van gezaagd hout naar de Zuidelijke Nederlanden werd aangekondigd, betekende dit de doodsklap voor de wagenschotzagerij. De Zwarte Walvisch was toen echter al verdwenen.
In 1741 werd de verzekerde waarde van de molen naar beneden bijgesteld tot Fl.1000,-. Op 12 juli 1742 liet Krayer de molen veilen, die dan wordt gekocht door burgemeester Simon Dekker. Dekker betaalde Fl.670,- voor de molen. Zes dagen later verkocht hij de Zwarte Walvisch voor Fl.365,- aan molensloper Lourens Hooglander, die de molen direct liet verdwijnen.

Bronnen:
- “250 Zaanse molens” R. Couwenhoven 2001 blz. 40
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 91
- “de Zaende” 6e jaargang 1951 blz. 1-12
F. Rol.