Molen De Zwarte Leeuw / De Zwart, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1667

verdwenen

1729

verbrand

geschiedenis

Het bouwjaar van de Zwarte Leeuw is niet achterhaald, de vroegste vermelding dateert van 23 juni 1667. Op die dag werd er een zevende part in de molen verkocht door Heynderick Willemsz Schermer en Griet Dirksz., weduwe van Adriaan Cornelisz. Dit part bracht toen ƒ 250 op.

Op 3 juni 1681 werd de Zwarte Leeuw tegen brand verzekerd door Jacob Adriaensz Beelt of Beeltmooij. Dit kan een zoon zijn van Adriaan Cornelisz.

Waarschijnlijk begon de molen als volmolen, en werd hij later verbouwd tot oliemolen. Aanvankelijk was het een molen met een enkel oliewerk, maar uit de administratie van harenmakerij Klaas Haremaker blijk dat er na 1717 en 1718 geen reparaties aan hennepzaadharen meer waren, terwijl er wel een paar nieuwe naslagharen werden gemaakt voor de Zwarte Leeuw. De molen moet na 1718 dus zijn verbouwd tot dubbele oliemolen.
Omstreeks 1720 behoorde de molen toe aan Dirk Cornelisz. Duyn.

Door de jaren heen was de windbrief van de Zwarte Leeuw zoekgeraakt en in 1725 kocht Dirk Duyn de windbrief van de gelijknamige paltrok uit Westzaandam voor zijn oliemolen. Mogelijk had deze molen een voorganger gehad waarvan de windbrief nog aanwezig was.

De Zwarte Leeuw verbrandde op 4 januari 1729 en op 2 juni van dat jaar werd het erf van de molen verkocht aan Cornelis Claesz Stoffels. Op 25 mei echter had Cornelis Stoffels, die eigenaar was van de paltrok "de Zwarte Moriaan" de windbrief van de Zwarte Leeuw voor ƒ 150 gekocht. De oorspronkelijk windbrief van deze molen was dus ook verloren gegaan.

De Zwarte Leeuw was eind 17e eeuw volgens Ron Couwenhoven ingericht als volmolen, het is nooit een snuifmolen geweest in tegenstelling met wat Pieter Boorsma meldde. Verder schreef Boorsma dat de molen werd herbouwd na de brand, mogelijk vergiste hij zich. G. Oosterbaan vermeldde in zijn kroniek "de Tweeling in de ban" dat op 4 januari 1729 de snuifmolen "de Zwart" verbrandde, die aan het Papenpad stond.

Bronnen:
- "Duizend Zaanse molens" P. Boorsma 1968 blz.105
- "250 Zaanse molens" Ron Couwenhoven 2001 blz.35/50-51
- "De Tweeling in de ban" G. Oosterbaan 1968 blz.66
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 80, 89, 92.