Molen Het Vooltje (2e)/ Het Jonge Paard, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1756

herbouwd

verdwenen

1808

gesloopt

voorganger

Zaandam-West (Het Vooltje (1e))

geschiedenis

Het bouwjaar van deze snuifmolen is niet bekend.
Wat opvalt is dat deze molen zeker tot een der oudere snuifmolens behoorde.
Het Vooltje wordt voor het eerst genoemd op 17 maart 1693, wanneer de molen door Jan Claesz. Langebaert tegen brand werd verzekerd.
De windbrief van deze molen werd pas tien jaar later uitgereikt aan Langebaert, op 28 april 1703.
Waarom de windbrief zo lang op zich heeft laten wachten is niet duidelijk.
Op 5 juni 1723 wordt de molen gekocht door Dirk Groenvelt.
Op 12 oktober 1756 brandt het Vooltje tot de grond toe af.
Eigenaar Groenvelt laat de molen herbouwen en verzekert hem bij het "vorff- en snuyfcontract" op 4 juni 1757.
De verzekerde waarde van de nieuwe molen bedroeg Fl.2000,-.
Twee maanden later doet Dirk Groenvelt de molen over aan zijn zoon Johannes Groenvelt, die de molen later verhuurt aan Jan Schermer.
Op 15 oktober 1765 brak er in de kap van het Vooltje brand uit. Wonder boven wonder bleef de molen deze keer behouden doordat de brand tijdig geblust kon worden.
Het "vorff- en snuyfcontract" keert aan de weduwe J.Schermer, die op dat moment de molen huurde een bedrag van Fl.50,- uit. Het is alleen vreemd dat dit pas gebeurde in 1766 of 1767.
De familie Schermer wordt later eigenaar van de molen en zal dit een behoorlijke poos blijven.
Ook de snuifmolen het Vooltje strandt in de Franse tijd.
De molen werd op 10 augustus 1808 door Dick Schermer voor Fl.2300,- verkocht aan Coenraad Brouwer uit Zaandam-oost.
De molen moest echter wel gesloopt worden, wat dan ook kort na deze verkoop gebeurde.
Het vreemde van deze verkoop is de hoge prijs voor deze molen.
Terwijl andere snuifmolens voor tussen de zes- en achthonderd gulden voor sloop werden verkocht, mag de waarde van het Vooltje behoorlijk hoog worden genoemd.
Wel was het erf van de molen bij de verkoop inbegrepen dat honderd roeden groot was, dit kan alleen niet de hoge prijs verklaren.
Misschien is de molen elders voor herbouw gebruikt, anders was dit een slechte investering geweest van Coenraad Brouwer.
(meer info op www.duizendzaansemolens.nl)

Verder wordt in de brandkroniek van Boorsma genoemd, dat van "de Poepin" of "de Nieuwe Poep" de eest op 2 juli 1768 verbrandde. Ron Couwenhoven vindt door de brandkroniek van Jan Honig Jsz. uit, dat de Poepin zeer waarschijnlijk dezelfde molen was als het Vooltje of het Jonge Paard, omdat de datum van de eestbrand van de Poepin in de kroniek van Honig ook werd genoemd, alleen schreef Honig bij deze brand de naam van het Vooltje op. In 1100 ZM toont Ron Couwenhoven echter aan dat De Poepin en De Nieuwe Poep bijnamen waren voor De Stolp.

Bronnen:
- "Drie eeuwen verf" Mr. Dirk Vis 1943 blz. 70-71
- "Zaanse molenbranden" R. Couwenhoven 2001 blz. 7
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- "Duizend Zaanse molens" P. Boorsma 1968 blz. 109-110
F. Rol.