Molen De Roode Leeuw, bijgenaamd De Eklips (1e), Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1662

verdwenen

1720

verbrand

opvolger

Zaandam-West (De Roode Leeuw, bijgenaamd De Eklips (2e))

geschiedenis

Het servituut voor deze molen werd vastgelegd op 2 juli 1662.
De molen werd op 4 juli 1669 verkocht. Dat gebeurde toen zonder servituut, dit hield in dat er geen verplichtingen werden genoemd betreffende het onderhoud van paden en sloten, maar ook dat er geen recht van overpad was of verleend hoefde te worden. Toch schijnt men toen iets te zijn vergeten, want op 2 november 1683 speelde zich een probleem af bij notaris Oosterhoorn. Claes Haes, de eigenaar van de naastgelegen paltrok “de Witte Star”, liet weten dat er wel degelijk een verplichting bestond bij de eigenaren van de Roode Leeuw en wel de volgende: "een aendeel in het onderhoudt vande suijdersloot voor ende ten behoeve vande molen de Witte Star”. Dit was vastgelegd in de koopakte van “de Witte Star”. Jelis Pietersz, de eigenaar van de Roode Leeuw, moest toch meedoen aan een gezamenlijke verplichting.

In 1683, hetzelfde jaar waarin de notariële kwestie zich afspeelde, liet Jelis Pietersz de molen tegen brand verzekeren bij een assurantiecontract. In eerste instantie werd de molen voor een bedrag van ƒ 1400 verzekerd, later werd dit verhoogd naar ƒ 1600.

Op 24 december 1720 werd de Roode Leeuw terwijl hij aan het werk was overvallen door een storm. De molen sloeg op hol en raakte in brand. Doordat de molen nogal afgelegen lag en de blusmiddelen in die tijd primitief waren, brandde de molen tot op de penanten toe af.
Men zat niet bij de pakken neer en 1721 verrees er een nieuwe balkenzager aan de Zuiderwatering.

Over de bijnaam “de Eklips” schrijft Pieter Boorsma het volgende in zijn boek “Zaanse Windmolens” uit 1939:
”Hoe de molen aan die zonderlinge bijnaam gekomen was, is niet uit te maken. Was deze hem gegeven na de brand ~ want de molen was herbouwd ~ dan zou daar alle reden toe bestaan hebben omdat hij inderdaad tijdelijk geëclipseerd was. Of zou hier weer een naambord in het spel kunnen zijn; b.v. een waarop de afgebeelde leeuw, in den loop der jaren “door weer en wind” vervaagd en misschien geheel uitgewist was?”

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 97
- “Zaanse Windmolens” P. Boorsma 1939 blz. 130-132
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Zaanse molenbranden” R. Couwenhoven 2001 blz. 6-7
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 59.