Molen De Boshouwer / De Boschhouwer, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1722

verdwenen

1744

gesloopt

geschiedenis

De Boshouwer in Westzaandam was gangbaar met Pinksteren 1722. Dat viel in het weekeinde 23 en 24 mei. Dit blijkt uit de verbandacte die door de schepenen van de Banne Westzaan werd afgegeven. De naam van de molen werd ook als Boshouwer geschreven en niet als Boschhouwer. (bron: Protocol van Verbandbrieven 1654-1729, GAZ NL-ZdGAZ_OA-0008_1652_0096).
De windbrief voor de Boshouwer werd op 23 maart 1723 uitgereikt aan Gerrit Dirksz Smit.

Op 10 mei 1729 werd de molen voor ƒ 4575 verkocht. Dit is een zeer hoog bedrag voor een paltrok. Het kan zijn geweest dat er bij deze verkoop een groot stuk land en ander onroerend goed zat. Het kan ook zijn dat Boorsma zich heeft vergist en dat de molen voor ƒ 1575 werd verkocht, dat zou beter bij een paltrok passen.

Op 1 januari 1734 werd de Boshouwer verzekerd tegen brand, de molen behoorde toen toe aan Jan Simonsz Verveen.

In het midden van de achttiende eeuw ging het zeer slecht met de houtzagerij in de Zaanstreek. Doordat de Engelsen omstreeks 1740 zeer hoge invoerrechten gingen berekenen voor bewerkt hout, was het niet meer lonend om gezaagd hout naar Engeland te exporteren. Toen 12 jaar later ook nog eens een invoerverbod van gezaagd hout naar de Zuidelijke Nederlanden werd aangekondigd, betekende dit de doodsklap voor de wagenschotzagerij. Binnen een tijdsbestek van 30 jaar verdwenen er meer dan 100 houtzaagmolens uit de Zaanstreek, ook de Boshouwer was hierbij.
Op 9 januari 1744 liet Verveen de Boshouwer veilen: ”De Boshouwer, op conditien, dat de koper de gemelde molen als meede de schuur en de houttuijenen van het erf sal moeten afhalen, alles tot de fondamenten off haijingen toe, welke afhaeling gedaan sal moeten sijn voor den 1en maart 1744”.
Klaas Rol kocht de molen voor ƒ 565, en liet hem binnen de vastgestelde termijn slopen. Op 18 december 1755 verkocht de weduwe van Jan Simonsz Verveen het lege erf van de molen.

Met een boshouder werd vroeger een boswachter bedoeld.

Bronnen:
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 75
- aanvullingen Ron Couwenhoven, 10 okt. 2020.