Molen De Vergulde Bijkorf, bijgenaamd De Bel (2e), Wormerveer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1775

herbouwd

verdwenen

1816

verplaatst

verplaatst naar

Zaandijk (Het Guiswijf (2e))

voorganger

Wormerveer (De Vergulde Bijkorf, bijgenaamd De Bel (1e))

geschiedenis

Het bouwjaar van de Vergulde Bijkorf is nog niet bekend.
De molen wordt voor het eerst aangetroffen op 22 mei 1699, als volgt:"kwart part in een blauwe pampier moolen...op Wormerveer genaemt de Vergulde Bijkorff off anders de Bel...Fl.500,-".
Op 21 januari 1700 werd de molen geveild, "een papiermoole en huijsing, erf, schuren, gereetschappen. genaamt de vergulde Bijcorff, staende tot Wormerveer". De molen werd echter niet verkocht.
De Vergulde Bijkorf werd op 24 december 1733 verzekerd, door Jacob en Jan Groot, in het papiermakerscontract.
Na het overlijden van Jan Groot komt de molen in bezit van Maarten Schouten. Deze Maarten Schouten heeft eerst een tijdlang als meesterknecht gewerkt op de Bijkorf.
Maarten Schouten is de persoon die aan de wieg staat van de bekende papierfabriek van Van Gelder.
In 1775 kocht hij de papiermolen de Eendracht in Wormer.
Op 24 januari van dat jaar brandt echter de Vergulde Bijkorf tot de grond toe af. De firma Maarten Schouten & Comp. krijgen Fl.6000,- uitgekeerd van het papiermakerscontract.
De restanten van de molen werden op 9 maart 1775 verkocht, wat als volgt omschreven was:"te Wormerveer: De gezamenlijke geinteresseerdens van de afgebrande moolen de Bel presenteeren...'t overgebleeven van gemelde moolen (w.o.: partij lompen, papier, Campeesiehout (=Campeche- of Blauwhout), aluin, enz.. Kooper Jan Jansz. Waij".
De Vergulde Bijkorf werd herbouwd, waarbij de nieuwe molen een stuk groter was dan zijn voorganger.
Of de firma van Gelder na de herbouw nog aandelen bezat van de molen is mij niet bekend.
Op 8 september 1807 werden een aantal parten van de molen verkocht, zo werd er 1/32 part verkocht voor Fl.1465,- aan Dirk Verheul, de totale waarde van de Bijkorf was dus ruim Fl.46000,-.
Ondanks deze grote waarde wordt de Bijkorf 9 jaar later in 1816 gesloopt, het achtkant is toen verplaatst naar Zaandijk. Aldaar ging het de pelmolen "het Guiswijf" vervangen.

Over de bijnaam van de molen schrijf P.Boorsma het volgende:"Deze papiermolen werd maar zelden met zijn doopnaam genoemd.
Hem kende men beter als "de Bel", vermoedelijk een spotnaam die naar de, op zijn naambord of op andere wijze aangebrachte bijenkorf heenwijst.
Mogelijk heeft de vorm van het afgebeelde bijenhuis niet al te best aan de eischen voldaan en overeenkomst vertoond met een bel".


Bron:

"Duizend Zaanse molens" P.Boorsma 1968
"Zaanse windmolens" P.Boorsma 1939
"Encyclopedie van de Zaanstreek" 1991

Informatie van F.Rol