Molen De Gans, Westzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1661

verdwenen

1781

gesloopt

geschiedenis

De wagenschotzager De Gans werd gebouwd in het jaar 1661. Op 7 oktober van dat jaar verkreeg Aris Claesz. de windbrief voor deze nieuwe molen.
Aris Claesz. betaalde jaarlijks een bedrag van Fl.3,00 aan de kroon, voor het gebruik van de wind.
Op 16 januari 1700 stond De Gans op naam van Trijn Jans, de weduwe van Dirk Arentsz. Visser. Zij was toen reeds tien jaar houtzaagster met de paltrok De Oude Visser, die in 1690 voor haar werd gebouwd. Later bestond er een verbintenis met de familie Blauw uit Westzaan en in 1726 stond De Gans op naam van Visser & Blauw. Eigenaar van De Gans waren toen de minderjarige kinderen van Aris Visser, Dirk Gerritsz. Blauw trad op als voogd van deze kinderen.
Op 28 juli 1731 werd bij de Westzaner notaris Jongewaard een brandcontract opgericht. De molens die hierin werden verzekerd waren houtzaagmolens, zij stonden allen in de zuid van Westzaan en aan de westkant van de Zuiderwatering van Zaandam-West. Op naam van Dirk Gerritsz. Blauw werd De Gans in dit brandcontract opgenomen. Hij deed dit nog steeds uit naam van de minderjarige kinderen van Visser. Naast De Gans liet Blauw ook de paltrok De Witte Troffel uit naam van de kinderen van Visser tegen brand verzekeren. Veel meer gegevens zijn er over De Gans niet bekend. De molen bleef in handen van de familie Visser en overleefde de slechte economische tijd die er halverwege de achttiende eeuw heerste in de houtzagerij.

Op 21 juli 1781 verkocht Willem Visser De Gans aan de Amsterdammer Cornelis Klincken voor slechts ƒ 450. Nog in hetzelfde jaar werd de Gans gesloopt. Wat Klincken verder met de molen deed is niet bekend, het kan goed zijn dat hij De Gans naar elders liet verplaatsen, alhoewel daar geen bewijs voor is. Op 22 januari 1785 werd De Gans voor het laatst genoemd, er werd toen verkocht: “Erv en water van de afgebrooken moolen de Gans, te Westzaan in ’t Zuidend.”

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 218
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Zaanse molenbranden” R. Couwenhoven 2001 blz. 14-18
F. Rol, Zaandijk.
-----

Boorsma suggereert op basis van de namen van de eigenaren dat dit mogelijk dezelfde molen was als Het Fortuin (Tenbruggencatenummer 15956).