Molen De Eendracht / De Eendragt, Westzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1680

verdwenen

1796

gesloopt

geschiedenis

De Eendracht werd gebouwd in het jaar 1680 als hennepklopper. Op 3 juli van dat jaar werd de windbrief van de molen uitgereikt aan Dirck Dircksz. uit Westzaan. Ook deze molen werd in een rederij gedreven. Het kapitaal van de molen was verdeeld in aandelen die berusten bij diverse lieden. In de loop der jaren vond door verhandeling en vererving een versnippering plaats van deze aandelen. Zo werd op 7 maart 1690 het volgende geveild, “1/16 in de hennepklopper de Eendracht, met conditie, dat de cooper werck bij deselve molen sal schicken.”
Op 5 juli 1721 werd de molen in zijn geheel geveild. Een en ander werd als volgt beschreven, “Jacob Arisse Bes ende verdere gemeene reders van de Hennip cloppes molen c.a. genaamt de Eendracht, presenteren deze, staande en gelegen tot Westzaane, belent ten oosten de pelmolen de Coornbloem, ten westen de papiermolen de Goyer.” Voor een bedrag van Fl.1025,- werd Jacob Arisz. Bes eigenaar van De Eendracht, niet lang daarna kwam de molen alweer in andere handen.
Op 16 januari 1742 boden Gerrit en Willem Schods het volgende te koop aan, “een hennip cloppers molen de Eendracht tot Westzanen in ’t Zuijdend.” De molen werd toen gekocht door Adriaan de Wit voor slechts Fl.300,-. Deze prijs laat zien dat er iets behoorlijk mis was met de molen, mogelijk stond hij reeds een poos stil en was hij wat in verval geraakt. Vermoedelijk kocht Adriaan de Wit de molen in opdracht van Auwel Simonsz. de Jong, die later in 1742 als eigenaar te boek stond. Auwel de Jong was eigenaar van de pelmolen De Korenbloem, die iets ten oosten van De Eendracht stond op de hoek van de Gouw en de Korenbloemsloot. Auwel de Jong liet De Eendracht uitslopen en richtte hem in als pelmolen. Een jaar later kocht De Jong ook de ten westen van De Eendracht staande papiermolen De Gooier. Ook deze molen werd toen door hem ingericht als pelmolen.
Pieter Boorsma nam in zijn boek “Duizend Zaanse Molens” De Eendracht tweemaal op, als pelmolen en als hennepklopper. Hij dacht hier met twee molens van doen te hebben. Door Henk Voorn werd echter ontdekt dat het hier om één en dezelfde molen ging.
Op 22 augustus 1790 werd de pelmolen De Eendracht genoemd in de boedelscheiding van Auwel de Jong.

Het einde voor de Eendracht kwam in 1796, in dat jaar werd de molen gesloopt.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 225/ 231
- “de Zaende” 4e jaargang 1949 blz. 54-56
- “van Kluft tot Weel” A. Sol 1989 blz. 15
- “De Papiermolens in Noord Holland” H. Voorn 1960 blz. 441-446
F. Rol, Zaandijk.
-----

Op 31 december 1731 kocht David Pel voor ƒ 155 1/6 part in De Eendragt.
Bron: archief Nico Heermans, Stichting Historisch Bezit Nico Heermans,Historische Vereniging Westzaan, Jan Bijleveld, 22 jan. 2023. Bron bekend bij de redactie.