Molen De Salm / De Zalm, De Rijp

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1637 - 1677

circa

verdwenen

1734

verplaatst

verplaatst naar

Nauerna (De Zalm / De Salm)

geschiedenis

- 26.5.1677 - De Rijp OR, inventarisnr: 6376 61:
Willem Jacobsz Pengis verkoopt aan Aris Jacobsz Pengis, Cornelis Germentsz en Jan Claasz Olij 1/8 part in de hennipkloppersmolen " De Salm" en erf in het zuidwest van De Rijp. Koopsom 90 gld. schout: J.Schouten, schepenen: C.Beck en I.Smit.

- 21.1.1682 - De Rijp OR, inventarisnr: 6376 151-v:
Jan Jansz Nomis, mede voor Jacob Claasz van Graft wettelijke voogden van de kinderen van zal. Dirk Jansz Nomis en Trijn Claas, verkopen aan Gerbrant Jansz, koopman, 1/29 part aan de hennipmolen "De Salm" bezuiden en in de banne. Koopsom 48 gld. schout: J.Schouten, schepenen: P.Ooms en W.Gout.

- 17.3.1682 - De Rijp OR, inventarisnr: 6376 179-v:
Jan Claasz Olij verkoopt aan Floris Jansz Mop 1/8 part in een hennipmolen en erf "De Salm" bezuiden en in de banne. Koopsom 144 gld. schout: J.Schouten, schepenen: D. Kramer en P. Ooms.

- 13.2.1723 - De Rijp OR, inventarisnr: 6380 140:
Mary Jacobs wed. van Dirk Aris, Cornelis Pau als voogd over het minderjarig kind van D.Aris, mede voor zijn medevoogd Pieter Pietersz. Pater, verk. aan Arend Penges, koopman, 1/16 part in de hennipkloppersmolen "De Salm" gelegen bezuiden het dorp. De koopsom is 25 gld.

- 21.8.1728 - De Rijp OR, * inventarisnr: 6380 436:
Willem Cornelis Bek en Cornelis Eenhoorn, als testamentaire administrateurs over de nagelaten goederen van Dirk Gerritsz. Purmerent, verk. aan Claas Arisz. Prins, 1/16 part in de hennipmolen "De Salm" gelegen bezuidwesten het dorp in de Banne. De koopsom is 12 gld.
* inventarisnr: 6380 437:
Willem Cornelisz. Bek en Cornelis Eenhoorn, als testamentaire administrateurs over de nagelaten goederen van Dirk Gerritsz. Purmerent, verk. aan Claas Arisz. Prins, 1/16 part in de hennipmolen "De Salm" gelegen bezuidwesten het dorp in de banne. De koopsom is 12 gld.
* inventarisnr: 6380 438:
Willem Cornelisz. Bek Cornelis Eenhoorn, als testamentaire administrateurs over de nagelaten goederen van Dirk Gerritsz. Purmerent, verk. aan Claas Arisz. Prins, 1/16 part in de hennipmolen "De Salm" gelegen bezuidwesten het dorp in de banne. De koopsom is 10 gld.

- 4.4.1733 - De Rijp OR, inventarisnr: 6381 89:
Willem Bek en Aris Willemsz. Gorter als diacen der doopsgezinde gemeente en daarom executeurs van het testament van Arent Penges voor 9/16 part, mitsgaders Claas Arisz. Prins te samen voor 10/16 parten in het verder vermelde, verk. aan Sijmon en Frederik Beets 8/16 en aan Marij Gerrits Purmerend 2/16 in de hennipmolen "de Salm" met erve en huiske, waarvan Marij Gerrits alreeds 2/16 parten toebehoort en de resterende 4/16 bij Claas Arisz. Prins behoort, gelegen bezuidwesten het dorp in de Bamne. De koopsom is fl. 35.12.8.

- 18.10.1733 - De Rijp OR, inventarisnr: 6381 129:
Sijmon en Fredrik Beets nevens Claas Arisz. Prins ieder voor 1/4 en Claas Arisz. Prins met procuratie gepasseerd 26-5-1728 voor Jacob Schoolhouder notaris, van Marij Gerrits wed. mede voor 1/4 dus samen voor het geheel, eigenaars van een hennipklopperij genaamd "De Salm" verk. aan Cornelis en Pieter Kieft, woonachtig te Nauwerna, de hennipmolen "De Salm" met het erfje, gelegen bezuiden het dorp, bel. ten W. de Belsloot, ten N,O,Z. 't land van Paulus Groot cum socius. De kopers willen de molen verplaatsen naar Nauwerna. De koopsom is 250 gld.

Bronnen:
- Boorsma, "De molens te Assendelft" blz. 35-36.
- "De Zaende" 1949 blz 59-60.
H. v.d. Kaay, 24 april 2007.
- Informatie van Pieter Schotsman, artikel in Dagblad Kennemerland 15 juni 1993.
- Streekarchief Alkmaar.
W. van der Hoeven, 23 jan. 2008.

-----

Pieter Jacobsz Kieft en zijn broer Cornelis waren de kopers. Zij namen de molen al op 18 oktober 1733 voor ƒ 350 over van Sijmon en Frederik Beets, Claes Arisz Prins en Marij Gerritse. Pieter hield het al snel voor gezien en verkocht op 11 februari 1735 zijn halve part aan zijn broer Cornelis. Bij de verkoop was het molenerf in Assendelft inbegrepen, maar ook het lege erf, waarop de molen in De Rijp had gestaan. Cornelis betaalde ƒ 1090.

Pieter verliet het land, maar zijn verplichtingen in De Rijp had hij niet voldaan. Dat was de reden dat de regenten van De Rijp op 13 mei 1740 een insinuatie uitbrachten aan het adres van Cornelis Kieft. Dankzij deze notariële aanzegging werd duidelijk dat Pieter Kieft De Zalm al in 1733 had gekocht. Aanvankelijk was hij daar blijven staan, maar in 1734 werd hij overgebracht naar Assendelft om daar onder dezelfde naam verder te gaan. De regenten stuurden notaris Simon Jongewaard uit Westzaan naar Kieft en deze had de volgende mededeling:

“Wegens achterstallige verponding van ƒ 80 als recognitie in de wind voor de jaren 1737, 1738 en 1739 te samen ƒ 55,50 wegens Uedele’s molen De Salm in 1733 in De Rijp gekocht, schoon in de jurisdictie van Assendelft vervoert.”

Op 5 mei 1740 hadden de Edele Hoogmogende Heren Staten van Holland en West-Friesland bevel gegeven, dat Kieft binnen veertien dagen de achterstallige windpacht moest voldoen. Dit lijkt op zich vreemd, omdat de molen sinds 1735 al niet meer in De Rijp stond, maar de windpacht, die voor het gebruik van een molen moest worden betaald, diende toch voldaan te worden. Vermoedelijk was er een afkoopregeling voor meerdere jaren. Dat de molen verplaatst werd deed er dan niets meer toe. Cornelis Kieft was daar kennelijk ook van overtuigd, want hij liet de notaris, die de aanzegging bij hem in Nauerna kwam voorlezen, weten: “Ik neem aan om binnen de tijd van vier weken te betalen .”

Ron Couwenhoven, www.duizendzaansemolens.nl.