Molen De Rode Leeuw (bijnaam De Eklips)/ De Peereboom, Purmerend

Purmerend, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Rode Leeuw (bijnaam De Eklips)/ De Peereboom
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06659 b
oude dbnr.
V8258
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 06659 b De Rode Leeuw (bijnaam De Eklips)/ De Peereboom (Purmerend)
Detail prent Cornelis Bok, 1820

locatie

plaats
Purmerend
plaatsaanduiding
op de Lange Weeren, de latere Hazepolder
gemeente
Purmerend, Noord-Holland
streek
Waterland
kadastrale aanduiding 1811-1832
Purmerend B (1) 178 [gewist]
geo positie
X: 124870, Y: 502815
N: 52.51219, O: 4.94337

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting

als balkenzager

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
afgebroken (en verplaatst?)
geschiedenis

In 1752 verzochten de Zaandijkers Matthijs en Jacob Brinkman de Purmerendse vroedschap om een derde zaagmolen in Purmerend te mogen oprichten. Ondanks protest van de beide andere Purmerendse zaagmolenaars, werd de toestemming verleend. Ondermeer kwamen de concurrenten met de beschuldiging dat de gebroeders Brinkman met de verplaatsing het Amsterdamse verbod op invoer van gezaagd hout uit plattelandsgebieden (Zaandam had geen stadsrechten) wilden omzeilen.

Volgens Boorsma werd De Rode Leeuw in 1753 afgebroken in Zaandam-West en verplaatst naar Purmerend, waar hij op de Lange Weeren kwam te staan aan de Beemsterringvaart. Het achtkant van de "weldoortimmerde agtkante houtsagersmolen" was slechts 32 jaar oud en verkeerde dus nog in goede staat. Ook in Purmerend werd de molen gebruikt voor het zagen van grenen balken. Aanvankelijk hield de molen zijn Zaanse naam en bijnaam.

De latere eigenaars Jan Thoret en Jan Raguin verkochten na forse investeringen het bedrijf in 1791 voor bijna ƒ 12.000 aan Jan Gerard Peereboom (wellicht een connectie met De Peerenboom in Beets (Tenbruggencatenummer 03907 c ?). Deze wist er geen rendabele onderneming van te maken. Toen zijn zoon Lourens de molen overnam, betaalde hij er slechts ƒ 3000 voor. Onder deze eigenaren was de naam van de molen veranderd in De Peereboom.

De laatste eigenaar was Jacob Eindhoven, die in 1814 nog vier werklieden in dienst had. Vanwege de grote concurrentie op de houtmarkt, liet Eindhoven de molen in 1821 afbreken, maar zette wel de houthandel voort. Volgens kroniekschrijver Van Sandwijck liet Eindhoven de molen naar Amsterdam overbrengen.

De molen staat (midden links) aangegeven op de kadastrale kaart van 1813, zie Waterlands Archief, volgnr. KA02134. Niet lang na de sloop van de molen werd hier de bocht van het Noordhollands Kanaal gegraven, zoals op die kaart getoond wordt.

Bronnen ondermeer:
- "Zaagmolens en houthandel in Purmerend", artikel door Jack Otsen in "Nederlandse Historiën" 1993 nr. 1. Verzameling H. van der Kaay.
- "Houtzaagmolen De Rode Leeuwe", art. in de Nieuwe Noordhollandsche Courant van 31 dec. 1993.