Molen De Vrijheid / De Snuiver, Krommenie

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1772

verdwenen

1892

verbrand

geschiedenis

De Vrijheid werd als snuifmolen gebouwd in het jaar 1772 door Jan Vredenburg. De molen was een achtkante bovenkruier met een vlucht van ongeveer 16 meter. De romp van de molen was voorzien van een getrapte weeg (overnaadse planken), iets wat maar weinig voorkwam in de Zaanstreek.
In september 1791 verzocht Jan Vredenburg aan de regenten van Krommenie het volgende, “om te mogen hebben een Pat of Nootweg, naar zijn nieuwen snuifmolen aldaar, die hij in 1772 voor eenige duizenden guldens, heeft doen bouwen, te bereiken langs de Melksloot.” Voorheen moest Vredenburg waarschijnlijk met een schuitje naar de molen toen.
Op 14 april 1835 werd de molen met het land waarop hij stond verkocht voor een bedrag van Fl.2400,-. Wie de nieuwe eigenaar van de molen was wordt niet vermeld.
De Vrijheid verwisselde op 24 september 1859 weer van eigenaar. Snuifmaalder J. Pekelharing deed de molen over aan J. Schaap, die hem onmiddellijk tegen brand liet verzekeren bij het papiermakerscontract. Schaap werkte tot 1872 met De Vrijheid en verkocht de molen toen aan Jasper Schut. Ook Schut liet de molen bij het papiermakerscontract verzekeren. De verzekerde waarde van de molen bedroeg Fl.3500,-.
Omstreeks 1887 verliet Jasper Schut Krommenie en bood hij de molen te koop aan. Voor De Vrijheid bestond echter geen belangstelling zodat Schut met de molen bleef zitten. Op 24 maart 1888 werd de molen nogmaals te koop aangeboden. In de krant stond toen de volgende advertentie, “Molen te koop. Uit de hand te koop de snuif- en specerijmolen “de Vrijheid”, staande te Krommenie. Deze molen is voorzien van loopers, platte steenen, kerfbank, eest en verdere werktuigen. Te bevragen bij J. Schut te Krommenie.” Ook ditmaal waren er geen gegadigden voor de molen. Zo bleef Schut eigenaar van de molen. Kort hierna overleed Schut en werd de molen het bezit van zijn weduwe.
Op 19 maart 1889 werd de molen door de heren van het papiermakerscontract uit de verzekering geroyeerd, omdat de molen was voorzien van een machine waarmee doppen werden gemalen. Het vermalen van doppen vormde een extra risico op brand, dit risico wilden de gecommitteerden van het papiermakerscontract schijnbaar niet lopen.
Niet lang hierna kwam de molen in andere handen. De nieuwe eigenaar van De Vrijheid heette Bloem. Lang zou deze man geen plezier hebben van zijn molen. Op 13 juni 1892 raakte de molen in brand en werd hij volledig in de as gelegd. De molenschuur bleef echter behouden, hierin stichtte Bloem een stoommaalderij. Deze maalderij heeft echter maar kort bestaan, waarna de schuur een andere functie kreeg. Tijdens de hongerwinter in 1944 werd de molenschuur gesloopt en verdween hij in de kachel.

Bronnen:
“Duizend Zaanse Molens” P.Boorsma 1968 blz. 205-206
“250 Zaanse molens” R.Couwenhoven 2001 blz. 104-105
“Zaanse molenbranden” R.Couwenhoven 2001 blz. 63
“Molens in de Zaanstreek in oude ansichten deel 1” T.Neuhaus 1987 blz. 105
“Krommenie, zevenhonderdvijftig” uitgave van het historisch genootschap Crommenie 2001 blz. 130
F. Rol, Zaandijk.