Molen De Witte Duif / De Houten Molen, Krommeniedijk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1680

verdwenen

1773

gesloopt

geschiedenis

Over het bouwjaar van de tweede Krommenieër hennepklopper, met de naam De Witte Duif, bestaan wat tegenstrijdigheden. Zo meldt Pieter Boorsma dat de molen in 1634 werd gebouwd in opdracht van Jan Arisz, die op 14 juni van dat jaar de windbrief kreeg uitgereikt. De Krommenieër amateur-historicus Joop Goudsbloem meent echter dat deze molen pas na 1680 werd opgericht. Beide heren geven niet aan waar vandaan zij hun informatie hebben, zodat het bouwjaar van De Witte Duif voorlopig onbekend blijft.

De Witte Duif behoorde in 1689 toe aan Cornelis Jansz Vas en Cornelis Pietersz Spaens. Niet lang hierna verkochten de beide heren hun molen aan Cornelis Jansz Cartis. Deze stierf in 1698, waarna zijn erfgenamen op 2 oktober van dat jaar de aandelen van de molen in veiling brachten. De 16 aandelen in De Witte Duif werden aan tien man verkocht voor een bedrag van ƒ 467.

Deze groep rolreders bleef tot 17 maart 1739 met De Witte Duif werken. Op die dag werd het contract dat zij met elkaar hadden gesloten ontbonden, omdat geen van hun aan de voorwaarden kon voldoen die daarin werden gesteld. Zo moesten de aandeelhouders van de molen jaarlijks 1000 pond hennep op hun molen laten verwerken, hetgeen niet lukte.
Wie er na de ontbinding van het contract met De Witte Duif ging werken is mij niet bekend.

Het einde voor deze molen kwam in 1773. Op 10 juni verscheen de volgende advertentie: “Hendrik Mak en Cornelis Mak presenteren om te vercoopen, om af te breken, uijt te rooden en weg te halen, een hennipcloppersmolen genaamt de duijf, staande op ‘t oostende van Crommeniehorn aan de wouder polder dijk, met een schuur of pakhuijsje, daar meede bijstaande, om af te breeken; daar is corte jaren geleden nog een beste asch ingelegt, daar zijn agt alderbeste swaare boekenstampers in; op deese conditien en staat aanstons na gedane vercoop voor risico van de cooper, binnen 14 dagen te betalen aan Cornelis Mak; binnen drie maanden moet het afgebrooken, uijtgeroot en weggehaalt zijn, en cuijlen van ‘t erv, daer de molen en schuur of pakhuijsje heeft gestaan, weder met aarde gelijke gront te vullen.”
Veel bracht de veiling niet op. De Witte Duif werd voor het schamele bedrag van ƒ 190 gekocht door Gerrit van Leijde, waarmee hij zich verplichtte om de molen te slopen.

Bronnen:
- “de Zaende” 3e jaargang 1948 blz. 353-354
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 203
- “Krommenie, zevenhonderdvijftig” uitgave van het historisch genootschap Crommenie 2001 blz. 120
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
F. Rol, Zaandijk.