Molen De Stenen Molen, Tilburg

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1811

verdwenen

1965

1910< onttakeld en deels afgebroken 1965 restant afgebroken

geschiedenis

Deze 'Stenen Molen' bevatte bij zijn oprichting reeds drie koppel stenen. Het vierde stel is vermoedelijk rond 1853 aangebracht door de toenmalige nieuwe eigenaar Jan Baptist Smulders. Deze had het zogenaamde 'gaande werk' met de stenen gekocht uit de openbare verkoop van een oude standaardmolen.

De eerste molenaar van de 'Stenen Molen' was Peter Assenberghs die in 1822 overleed.
Zijn dochter Dimphena en haar zus Anna namen het molenaarschap daarna over met als molenaarsknecht hun neef Johannes Antonius Wollaart.
Toen in 1849 de molen werd verkocht, verhuurden de nieuwe eigenaren de molen met molenhuis en erf aan Peter van den Boer voor respectievelijk f 400 en f 200 per jaar. Deze Peter of Piet van den Boer was een kleurrijk en muzikaal persoon. Hij wordt genoemd als oprichter van de liedertafel St. Caecilia, onderafdeling van de Tilburgse Zouavenbroederschap 'Fidei et Virtuti'. De eerste bijeenkomsten en zangoefeningen zouden in deze molen zijn gehouden. Onder het bewind van Den Boer groeide het aantal klanten aanzienlijk en heeft menig jongeman bij hem het vak van molenaarsknecht geleerd. Ook zijn zoon Peter Johannes van den Boer leerde bij hem het molenaarsvak. Piet van den Boer heeft de molen tot 1 november 1881 bemalen.
In 1880 wordt Gerardus Claassens de nieuwe eigenaar/molenaar.
Hij had in 1877 al de helft van de molen door erfopvolging in zijn bezit had gekregen.
In feite wordt de molen bemalen door zijn zoon Antonius Josephus die molenaarsknecht blijft tot juni 1899.
Hij vertrekt dan naar Breda waar hij in 1902 wordt vermeld als molenaar/eigenaar van de 'Bisschopsmolen' te Etten-Leur.
Op 30 januari 1900 verkoopt Claassens de molen aan Josephus Johannes Kennis die de molen wil gebruiken om zijn houtbewerkingsmachines aan te drijven.
Hij bouwt een grote geheel onderkelderde fabriek met verdieping achter de molen.
De molen verhuurt hij echter aan Adriaan van Gorp voor een relatief lage pacht van f 208 per jaar. De molen diende op deze manier twee heren.
Het draaiend gedeelte met de vier koppel stenen wordt getaxeerd door twee onpartijdige molenmeesters op f 3290,05.
Zo'n zelfde taxatie bedroeg in de tijd van Piet den Boer slechts f 946,25.
Een enorm verschil.
De molen maalt tot 1910 op windkracht,daarna ging van Gorp over op een gasmotor. De wieken worden verwijderd, de kap en de stelling later ook. De romp werd werd ook drastisch ingekort.

In 1918 wordt besloten de zaak over te brengen naar de Enschotsestraat. Hij verkoopt de molenromp en verdere gebouwen aan de gebroeders Maas, sigarenfabrikanten uit Lage Mierde. Hun handelsmerk was 'Jamayca'.

Na vele jaren verhuurd te zijn geweest, komen het molenrestant en de fabriek in eigendom van Adrianus Vorselaars.
De gehele omgeving wordt onteigend door de gemeente Tilburg om de plannen voor het 'hoogspoor' te kunnen verwezenlijken.
Bij de sloop van de panden komt de molenromp, die tot dan voor veel Tilburgers onbekend was, weer even in het gezichtsveld.

Tekst van Ad Vorselaars ontleend aan de bovenvermelde website