Molen Windmolen op Wamels Enk / De Pannekoek, Heelsum

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1709 - 1711

circa ca. 1830 vernieuwd ?

verdwenen

circa 1870

1865 buiten bedrijf ca. 1870 gesloopt

geschiedenis

In 1709-1711 werd bij de Heelsumse water-papiermolen op Wamels Enk (Tenbruggencatenummer 09058) een wind-papiermolen voor wit papier gebouwd door Claas Jansen Pannekoek. De molen was een "wind-wrijf-papiermolen met maalbakken. Volgens een plattegrond uit 1756 (in Hagens) was de molen een wipstellingmolen op een schuur. In 1830 zou de molen opnieuw zijn opgetrokken, ons is niet bekend wat voor type het toen werd.

Nicolaas Pannekoek overleed in 1829, tot 1855 zetten de zoons het bedrijf onverdeeld voort ten behoeve van de weduwe Johanna Prins. Op 11 oktober 1858 kocht zoon Neuy Pannekoek de windmolen voor ƒ 16.500 uit de boedel van zijn ouders.

In 1862 liet Pannekoek een stoommachine inclusief ontsierende hoge schoorsteen installeren. Omstreeks 1865 kwam de molen buiten bedrijf omdat hij niet meer rendabel was. In 1868 verkocht Pannekoek hem aan Simon Maas te Schiedam, die hem tot 1872 onder de naam N. Pannekoek en Maas exploiteerde. De molen had toen vier wrijfbakken, drie kuipen en zeven persen, en in een bijgebouw stonden twee grote koperen ketels en een gemetselde filtreerbak.

In 1872 werd de windmolen gesloopt. Het bedrijf is daarna nooit weer echt goed op gang gekomen, één der stoomketels werd in 1878/1879 overgebracht naar De Fortuyn (Tenbruggencatenummer 06504 n).

Het gebouw werd in 1888 afgebroken.

In 1880 of 1898 kochten Gradus Johannes Besseling en de klederbleker G.E. Veenendaal het terrein als bouwterrein. In 1973 resteerde nog een droogschuur, in gebruik als woonhuis Kerkweg 16.

Bronnen:
- Papiermolens op de Veluwe.
- "Twee eeuwen Brandt en Proost, 1942.
- Papiermolens, Voorn.
- "De Geschiedenis van de dorpen Oosterbeek, Wolfheze, Doorwerth, Heelsum en Renkum door E.J. Demoed 1973 (heruitgave).
- "Op kracht van stromend water", Hagens 1998. Alle verzameling H. van der Kaay.

NB Sommige bronnen spreken elkaar tegen betreffende jaartallen en details, het is onzeker welke exact de juiste versie weergeven.