Molen De Knollenbijter, Westknollendam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1628

verdwenen

1804

gesloopt

geschiedenis

Zeer waarschijnlijk werd de Knollenbijter in 1628 gebouwd. Dr. A.J. Kölker vermoedt dat de windbrief voor deze molen in de banne van Uitgeest voor de erfpachtsom van 4 pond en 10 schelling werd uitgereikt op 10 november 1628 aan Symon Janssz. uit Westzaan. Bron: www.gahetna.nl, index Grafelijkheidsrekenkamer: windrechten (molens).
Zijn verzoek tot het bouwen van de molen werd als volgt weergegeven, "tottet stellen van een achtcante olymolen in den banne van Uitgeest op een stuck lant toebehorende d'erffgenamen van Jan Symonsz., belent aen westzijde Heertge Cornelisz. en aen oostzijde het weeskint van Slaes Jacobssz." Enige twijfel of deze windbrief en bouwaanvraag wel van de Knollenbijter waren zit hem in het feit dat er vanaf 1628 tot 1670 niets over de molen is gevonden.
Verder onderzoek zal hiervoor nog nodig zijn.

Op 22 juni 1670 wordt de Knollenbijter tegen brand verzekerd door Allert Claesz. Roodt, die later ook de nabijgelegen oliemolen De Herderin gaande houdt.
Op 12 november 1693 werd deze verzekering herzien en sluit Roodt nog een verzekering af die ook de lading van de molen dekt.
De Knollenbijter behoort zoals zovelen molens in die tijd toe aan diverse lieden. Op 11 mei 1701 verkochten de kinderen van Allert Claesz. Roodt 3/8 deel van de Knollenbijter aan Dirck Jbz. Busch, Aris Claese Coopman, Claes Claesz. Claesen en Theunis Allertsz. Heertjes.
De eerste en de laatstgenoemde persoon hadden ook aandelen in de Knollendamse oliemolens "de Herderin" en "'s Lands Welvaren". Door de jaren heen worden deze aandelen veelvuldig verhandeld.
Ook de Knollenbijter doet mee aan het op 17 juni 1727 opgerichte olieslagerscontract voor ladingen.
De molen werd door Bruyn Mostert verzekerd.
Op 17 april 1774 zijn alle aandelen van de Knollenbijter in handen van Pieter de Jager, die burgemeester is van Wormerveer.
Op 3 mei 1783 laat hij de opstallen van de Knollenbijter verzekeren bij het OC.
De molen wordt dan getaxeerd op 4200,-.
Pieter de Jager verhuurt de Knollenbijter aan Cornelis Jager Gerritsz., vermoedelijk familie van hem. Ook is Pieter de Jager eigenaar van de Wormerveerse oliemolen "de Jonge Haas", die hij zelf gebruikte en bediende.
Op 7 februari 1789 overlijdt Pieter de Jager, de Knollenbijter komt dan in handen van eerdergenoemde Cornelis Gerritsz. de Jager.
Verder bestaat zijn erfenis uit diverse aandelen in schepen, grote voorraden granen en contant geld.
In de Jonge Haas waren nog de volgende goederen aanwezig:"7,5 last lijnzaad, 200 amen raapolie, 80 amen lijnolie, 11000 raapkoeken, 13500 murwe koeken en 200 harde lijnkoeken.
Na het overlijden van Cornelis Gerritsz. de Jager in 1794 gaat de Knollenbijter naar de dochter van Pieter de Jager, Neeltje Jager en haar man Pieter Geel.
Pieter Geel houdt de molen tot 1804 in bedrijf.
Op 28 mei van dat jaar laat hij de molen uitschrijven bij het OC. Kort daarna is de Knollenbijter gesloopt.
Op 26 maart 1805 verkocht Pieter Geel het lege erf van de molen.

Bronnen:
- "Duizend Zaanse molens" P. Boorsma 1968
- "Molens in de banne Uitgeest" Dr. A.J. Kölker 1990
- "Gedenkboek van het olieslagerscontract" 1912
- "250 Zaanse molens" R. Couwenhoven 2001
F. Rol.