Molen De Baars / De Eemsche Molen, Baarn

Baarn, Utrecht
v

korte karakteristiek

naam
De Baars / De Eemsche Molen
modeltype
Standerdmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06495 a
oude dbnr.
V4191
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 06495 a De Baars / De Eemsche Molen (Baarn)
Tek.: Historische Vereniging Oud-Baerne

locatie

plaats
Baarn
plaatsaanduiding
aan de westelijke oever van de Eem
gemeente
Baarn, Utrecht
streek
Eemland
geo positie
X: 149600, Y: 469320
N: 52.21195, O: 5.30820
(coördinaten zijn bij benadering)

constructie

modeltype
Standerdmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zetelkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
afgebroken
geschiedenis

Naast de standerdmolen van kasteel Drakenburch stond er in Baarn nog een tweede molen, De Baars of ook wel De Eemsche Molen, die voor Baarn-oost maalde. Tot het rayon van deze molen behoorden Eembrugge, Dijkhuizen (thans Eemdijk) en Baarn. 
Deze molen was eveneens een standerdmolen. Het was een halfgesloten standerdmolen waar de rietgedekte paraplu onder de kast op een ring van houten palen rustte. Zo te zien maakte de standerdmolen een 17-eeuwse indruk.

13-03-1590: De schippers die de volgende dag naar Amsterdam varen opgedragen van iedere passagier drie gulden te innen ten behoeve van het de soldaten die meevaren als convooi tot de Baarnse molen 13-03-1590 

1640: De molen wordt reeds genoemd in een lijst van molens, welke in het Rijksarchief berust, uit het jaar 1640.
1746: Verder is er een koopacte uit 1746 met ondermeer de volgende informatie: 
"Roelofje Gerritsd Varekamp. Getrouwd met Evert Cornelisz van Zeijst op 9 november 1738 te Baarn. Kind(eren): Cornelis van Zeijst 1745-1828, Aaltje van Zeijst 1755-1818.
Notities bij Roelofje Gerritsd Varekamp: Zij was op 9 november 1738 gehuwd met Evert Cornelisz van Zeijst en kocht met hem de Eemse korenmolen "de Baars" op 1 november 1746 van haar broer Jan II Gerritsz. voor de somma van "... in den slag gelegt en bij niemant verhoogt, dus is dezelve kooper voor 1090 gulden...". Zij ontving op 19 juni 1739 uit de nalatenschap van haar vader Gerrit Willemsz ƒ 600."

1764: In 1764 verkocht Jan Gerritse Varecamp de molen met molenaarshuis voor f 1090 aan Evert Cornelisz. van Zeysl, die als molenaar werd opgevolgd door zijn zoon Cornelis.

1840: Omstreeks 1840 werd de molen afgebroken, in opdracht van de toenmalige eigenaar Jhr. mr. M.C. Faas Elias, de bewoner van Schoonoord. Het was een zogenaamde dwangmolen,

nog waarneembaar

De plek waar de molen eertijds stond, heette nog lang Molensteeg, de molenwerf was nog goed te herkennen aan een verhoging in het polderland. 

aanvullingen

wetenswaardigheden

Het was een zogenaamde dwangmolen,  de boeren van Baarn en Eembrugge moesten hun graan in deze molen laten malen. Er werd vooral rogge gemalen, maar ook tarwe en boekweit. Het maalloon werd niet in meel, maar in geld voldaan, daarom was het geen schepmolen, maar een geldmolen. Het maalloon was vier stuiver voor een zak van één mud.

-----

Halverwege de 20e eeuw waren er plannen om op de plek van De Baars weer een molen te herplaatsen. De molen in Laren was daarvoor een kandidaat. 
Nadat de fundering van de teerlingen tijdens een archeologisch onderzoek in 1980 is aangetroffen, is het aan de linkeroever van de Eem gelegen molenerf thans onder een nieuwbouwwijk verdwenen. 

Bron ondermeer: 
"BEL", streekkrant van Blaricum, Eemnes en Laren, editie van 30 augustus 1949. Informatie met dank aan W. van der Hoeven.

Bij het bodemonderzoek door de Archeologische Werkgroep van de Historische Kring Baerne werden onder meer gevonden: restanten van de funderingsblokken, alsmede een korenvork/ een muuranker, pijpenkoppen, pijpenstelen, een bronzen speld, een eikenhouten pen, tegelfragmenten en fragmenten van aardewerk. De pijpenkoppen werden omstreeks 1640 qedateerd.

trivia

De Baars, De Eemsche Molen, of De Eemse Molen.
Tekening: Historische Vereniging Oud-Baerne.

Deze aquarel, die omstreeks 1830 werd gemaakt door de Baarnse kunstenaar Frederik Willem Veldhuysen, toont een standerdmolen op een lage molenbelt. In de kast zijn op de maalzolder en de steenzolder gaten aangebracht. Er is aan de achterzijde een buitentrap naar de beide zolders, alsmede een bordes. De onderbouw is afgedekt door een rond rieten dak. Omdat de molen van de grond naar de wind gedraaid kon worden was hij een zogenaamde grondzeiler. Op de aquarel zien we hoe de molenaar de kast met de wieken naar de wind draait. Achter de molen is het molenhuis zichtbaar en links de torenspits van de kerk van Baarn.