Molen De Grauwe Haas / De Haas, Amsterdam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1774

verdwenen

1881

afgebroken

voorganger

Amsterdam (De Haas (1e))

geschiedenis

Boedelscheiding van Willempje Gijsberts van Ankeveen, weduwe van Dirk Geel, gedateerd 28 februari 1738. De beide kinderen Niesje Geel en Evert Geel ontvingen ieder een kwart van deze molen. Evert Geel was de houtzaagmolenaar.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.
Arjen Lobach, 13 jan. 2023.

Op 1 juni 1763 zegde een flink aantal eigenaars van molens het op 18 januari 1760 gesloten verzekeringscontract weer op. Voor De Grauwe Haas was dat Evert Geel (bron: Stadsarchief Amsterdam).
-----

De molen was vanaf 1771 eigendom van Arris van Wagensveld, afkomstig uit Scherpenzeel. In 1771 kocht hij de molen van Klaas Kuijper junior. De ligging werd omschreven als: gelegen tussen het Nieuwe Pad en de Zaagmolenpoort. Arris betaalde een bedrag van 9000 gulden.
Arris van Wagensveld overleed in Amsterdam (“buijten de Raampoort Aan de moolen graauwe haas”) en werd op 29 februari 1780 begraven. Op 16 augustus 1780 werd het faillissement van zijn weduwe Cornelia van Rees uitgesproken.

In de “Amsterdamsche Courant” van 3 december 1782 wordt de verkoop van de "Grauwe Haas" aangekondigd. Opvallend is dat wordt aangetekend dat de molen in 1774 is herbouwd. De oude molen is dus blijkbaar tussen 1771 en 1774 afgebroken en herbouwd.
De advertentie: “H Broekhuizen, J. van den Bergh Dirksz., J. Speekman, H. Lauwerhek en J. van Orssagen Paulusz., Makelaars zullen op Dingsdag den 24sten December, te Amsterdam in ’t Oude Heeren Logement verkoopen: Een in ’t Jaar 1774 Nieuwgebouwde sterke en welgelegen houtzaag-moolen, zynde een Paltsrok, geschikt tot Wageschot en Balkzagen, genaamt de Graauwe Haas, met zyn Werf en kapitaale Huizinge, Knegts Wooninge, Loots en Houttuinen, Schuit, Schuitenhuis en verdere Getimmertens, ’t welk aan den Moolen behoord, mitsgaders deszelfs Gereedschappen, zo als by den Inventaris zal te zien zyn, met dezelfs annexe Tuin, Tuinhuis &c. Staande en gelegen buiten de Raampoort op ’t eerste Nieuwe Pad, binnen de Jurisdictie van deeze Stad; breeder by Biljetten, en Dingsdags en Donderdags voormiddags te zien, mits vertoonende een Briefje door een der Makelaars getekend. De Bewyzen van Eigendom en Veilconditie zullen 4 dagen voor en op den Verkoopdag te zien zyn ten Compt. van den Notaris Mr. C.W. Dekker.”

De molen werd niet verkocht, en de woning werd door schoonzoon Rijk Castelein te huur aangeboden in de “Amsterdamsche Courant” van 25 januari 1783: “Te Huur, om ten eerste te kunnen aanvaarden, een kapitaale Huizinge en Tuin, gelegen buiten de Raampoort, aan de Molen de Graauwe Haas; te bevragen by den Heer Ryk Castelein aan de Molen de Cornelia.”

Kort na de eerder genoemde aankondiging van verhuur werd de molen op 8 juli 1783 door Cornelia van Rees, weduwe van Aris van Wagensveldt, verkocht aan Huijbert Kuijper. Cornelia werd geassisteerd door Hendrik Broekhuijsen (als haar voogd in deze), haar schoonzoon Rijk Kastelijn en Hendrik Lauerbek, “zo men die naast kon gekrijgen”. In de akte wordt de volgende beschrijving van de molen opgenomen: “Een Wageschots Houtzaagmolen, zijnde een Paltsrok, genaamd de Grauwe Haas, met Huizinge, knechtswooningen, Lootzen en verdere opstallen, staande op Stads grond op het eerste of nieuwe Pad, tusschen de Raam en Zaagmolens-Poorten, mitsgaders de gereedsschappen bij de evengemelde Molen behoordende.”

Bron: Gezinsstaat van Aris van Wagensveld (1725-1780).
Henry Wagensveld, 2007-2014.
-----

Opregte Haarlemsche Courant, 30 okt. 1824:
"Uit de Hand te Koop: DRIE extra sterke, bijzonder welgeconserveerde en zeer goed gesitueerde HOUTZAAGMOLENS, zijnde de eenen een Zommerzager, met drie Sleden, genaamd De SAMSON; de anderen een Bovenkruijer, Balkzager, met twee Sleden, DE CORNELIA genaamd, en de derden een Paltrok, Balkenzager, met twee Sleden, genaamd DE GRAAUWE HAAS, met derzelver Huizingen, Knechts-Woningen, Houtloodsen, Timmerloods, Stalling enz.; benevens de VAARTUIGEN en Vaste en Losse GEREEDSCHAPPEN tot gemelde Molens behoorende; welke Percelem digt bij elkander staande en gelegen zijn op Stads Grond, buiten en even benoorden de Raampoort, te Amsterdam. Te bevragen bij derzelver Eigenaars, als te Naarden bij N. van der STOK; te Muiden bij G. VERSCHUUR en te Weesp bij G. en B. van den BERGH, en aanwijzing te bekomen bij P. van der STARRE, Kommandeur, wonende bij gezegde Molens. Brieven franco."