Molen De Swaen / De Zwaan, Amsterdam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1655

verdwenen

1872

verbrand

geschiedenis

Amsterdam Transportakten voor 1811: Nl-SAA-21623987, fol. nr. 58:
14 juli 1655. Claes Reijersz, houtzaagmolenaar, verkocht aan Jan Jansz, houtzaagmolenaar, de helft van een houtzaagmolen "de Swaen" inclusief de helft van de woninge, loots, schuijt en gereedschappen, "alle staende op stadsts grondt buijten de Raempoort, belentde molen de Valck aen de Oostsyde, ende de molen 't Bonte Calff aende west syde".

De online index voor de transportakten bij het Stadsarchief Amsterdam vermeldt De Swaen aan de Buitensingel, hoewel ik dat niet op de akte zelf aantrof.
Mary S. Sprunger, 17 april 2018.
-----

Ik kwam bij genealogisch onderzoek De Zwaan tegen in een testament uit 1738 van Dirckje van Mourik, weduwe van Jan Swaan: wonende aan de molen De Zwaan staande buiten de Raampoort.
Bron: Stadsarchief Amsterdam, notariële archieven, archiefnummer 5075, inventarisnummer 10030, aktenummer 95720.
Anne Spoelstra, 23 mei 2022.
-----

Op 1 juni 1763 zegde een flink aantal eigenaars van molens het op 18 januari 1760 gesloten verzekeringscontract weer op. Voor De Zwaan was dat Pieter Schelvis (bron: Stadsarchief Amsterdam).

In 1765 behoorde De Zwaan aan Pieter en Cornelis Zwaan.
Bron: "De molens van Amsterdam", G.J. Honig, 1929, blz. 128.
-----

In een akte van 25 mei 1767 machtigde Pieter Schelvis, houtzaagmolenaar van deze molen, een procureur om namens hem in een rechtszaak op te treden.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.

Pieter Schellevis, houtzaagmolenaar van deze molen droeg, in een akte gedateerd 16 november 1767, aan zijn dochter Aaltje Schellevis, ter gelegenheid van haar komende huwelijk met Martinus Planter, het halve eigendomsrecht over afkomstig van uit de nalatenschap van haar moeder, Dirkje van Maurik. Pieter Schellevis zou vooralsnog de molenaar blijven, schoonzoon en dochter zouden inwonen.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.
-----

Amsterdamse courant, 10 mei 1791:
"De welgelegen Houtzaag-molen, genaamd De Zwaan, zynde een Paltrok, met deszelfs capitaale Heeren Huizinge, Knegts Wooninge, Lootsen etc., staande en gelegen buiten de Raampoort, op het Oude Land."
-----

De Zwaan brandde in 1872 af. Het erf bleef verder intact en van de toegangspoort werd rond 1890 de tekening gemaakt.
Theo Bakker, 8 maart 2010.
-----

Mijn voorouder Jacob Ambagtsheer werd op 29 december 1841 geboren, en woonde tussen 1853 en 1863 in het huisje bij molen De Swaan. Adres den Buiten Singel bij Molen de Zwaan 202.
Of de firma Ambagtsheer van der Meulen ook eigenaar van de molen is geweest, ben ik niet tegengekomen.
Ingrid Ambagtsheer, 17 jan. 2019 & 12 sept. 2022.