Molen (standerdmolen), Zeelst

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1379

verdwenen

1889

verplaatst

verplaatst naar

Mierlo-Hout ((standerdmolen))

geschiedenis

Te Zeelst in de Molenstraat op de hoek van de Hoogstraat stond een standerd-korenmolen. Op deze plaats stond in 1379 al een molen. Blijkens een artikel in 'Zeelster Boerenleven' was deze in 1385 van de heer van Cranendonk. Later kwam hij in bezit van de prinsen van Oranje-Nassau.

Toen de schepenen van Zeelst in 1702 een verklaring opstelden voor pachter Adriaen Leijtens, behoorde de molen aan de erfgenamen van wijlen Zijne Majesteit van Groot-Brittanië. In de 18e en 19e eeuw werd de molen bemalen door het molenaarsgeslacht De Laure.

Op 9 december 1812 werd de molen, eigendom van de Prins van Oranje, geveild en verkocht aan B. de Laure (bron: Nationaal Archief, Financiën: verkochte Domeinen, Nummer: 2795.

Op slechts 100 meter afstand in noordwestelijke richting werd in 1858 een stenen bergmolen gebouwd door mulder Der Kinderen uit Geffen.

Omstreeks 1870 kwamen beide molens in bezit van Franciscus Bazelmans. Deze voorzag de standerdmolen in 1883 van een askop van gieterij Mercx.

In 1889 werd de molen (ongetwijfeld niet meer dezelfde als de middeleeuwse) verplaatst naar Mierlo-Hout (zie dbnr 5986). 

Blijkens de Dagboeken van P.N. Panken zou de molen omstreeks 1889 verplaatst zijn naar Acht (bij Eindhoven). In 1891 werd in Acht de nog bestaande stenen molen gebouwd. Het is mogelijk dat de standerdmolen uit Zeelst korte tijd in Acht heeft gestaan, maar waarschijnlijker is dat er alleen één was om de molen naar Acht te verplaatsen. Het is ook nog denkbaar dat de molen gedemonteerd werd door molenmaker Van Himbergen die in die tijd in Woensel gevestigd was. Van Himbergen zou ook de stenen molen in Acht hebben gebouwd. 

Nico Jurgens, 25 feb. 2006 & 10 jan. 2009.
-----

In 1858 bouwde mulder 'der Kinderen' uit Geffen de huidige bergkorenmolen en ook deze molen ging over in het bezit van de familie Bazelmans en wel Franciscus Bazelmans, mijn overgrootvader. Bij de boedeldeling in 1887 door de kinderen van Franciscus Bazelmans en Maria van Luijtelaar, mijn overgrootouders dus, werden de beide molens aan zoon Henricus toegewezen. Deze standaardmolen werd in 1888 door zijn eigenaar Henricus Bazelmans verkocht en deed vervolgens nog tot 1937 dienst in Mierlo-Hout.

De bergkorenmolen was intussen gebouwd in Zeelst in de Kapelstraat door mulder Der Kinderen uit Geffen.
In 1894 werd de molen verkocht aan Bernardus Borghaerts.
In 1913 kocht Henricus Bazelmans de wind- en stoomgraanmolen met 4 koppel stenen weer terug, op mondelinge last van de zoon van Antonie, Adrianus Kerkhofs, molenaar te Reusel.

De zoon van Henricus, Adrianus Kerkhofs, in Zeelst bekend als Janus de mulder, was al sinds 1912 in Zeelst woonachtig in de Molenstraat en bouwde later het woonhuis bij de molen. 

Van beide molens staan afbeeldingen en nog meer van de geschiedenis omschreven in het boek "Verloren dorp" 'Het Zeelst van vroeger' door Thieu Vlemmix en in het boek "Zeelster Boerenleven" waarin de twee molens allebei staan afgebeeld met historie etc. Dit laatste boek is uitgegeven door de "Stichting Zeelst schrijft geschiedenis".

De standaardmolen verdween in 1888 en stond op de hoek van de Molenstraat en de Hoogstraat in Zeelst.

Bron: 'Stichting Zeelst Schrijft Geschiedenis'.
Ine van Zuylen-Bazelmans, 14 feb. 2012.