Molen Het Fortuin, Leeuwarden/ Ljouwert

Leeuwarden/ Ljouwert, Fryslân
v

korte karakteristiek

naam
Het Fortuin
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06438 f
oude dbnr.
V2988
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 06438 f Het Fortuin (Leeuwarden/ Ljouwert)
Detail van prentbriefkaart, opname 1884, uit het OZO

locatie

plaats
Leeuwarden/ Ljouwert
plaatsaanduiding
aan de Harlinger Trekvaart
gemeente
Leeuwarden, Fryslân
geo positie
X: 181565, Y: 579050
N: 53.19744, O: 5.78471

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
geplaatst
verdwenen
verbrand
geschiedenis
De molen werd in 1873 verplaatst van de Willemsoorddwinger, bij de Wirdumerdijk, naar de Harlinger trekweg. Hij stond aan de Harlingervaart tussen De Jonge en De Kat. Daar opgericht door I. Swildens Pz. en E.J. Kuipers, kadastraal gelegen sectie D no. 490 (1873).

In 1883 plaatste de firma Swildens en Kuipers een 15 pk stoommachine in de molen (hinderwetvergunning 1883 no. 215).

Opregte Haarlemsche Courant, 26 maart 1886:
"Leeuwarden, 24 Maart. Heden tegen middernacht is een hevige brand uitgebroken in den wind- en stoom-meelmolen van de heeren Swildens en Kuipers alhier, gelegen aan den Harlinger trekweg. Het vuur deelde zich al spoedig mede aan den geheelen molen en belendende pakhuizen, zoodat aan blusschen niet te denken viel en alles tot den grond toe is afgebrand. De brandweer had zich te bepalen tot het nathouden der arbeiderswoningen, gelegen in de onmiddellijke nabijheid van den molen, welke dan ook zijn gespaard gebleven. De oorzaak van den brand is tot op dit oogenblik onbekend, doch hij is ontstaan in de machinekamer, welke te 10 ure door de werklieden was verlaten. Alles was tegen brandschade verzekerd, doch eene aanzienlijke partij granen, welke juist was opgeslagen, is verloren."

Volgens de Leeuwarder Courant van 26 maart 1886 was de brand op 25 maart. Als extra toevoeging zegt de journalist aan het einde van zijn verslagje daarvan nog: “Het aan de fabriek verbonden werkvolk heeft zich bij de ramp uitstekend gedragen.” Dat zal vast te maken hebben gehad met de redding van de arbeiderswoningen ernaast.
Dick Bunskoeke, 24 sept. 2022.

1888 kwam de fabriek weer op gang, maar de molen werd niet herbouwd.
De resterende onderbouw van de molen verdween begin 1900.

aanvullingen

trivia
Bij de ingekleurde prentbriefkaart:
Fotograaf: Schaefers Kunstchromo Amsterdam
Datum: na 1903, poststempel augustus 1906
Gegevens: In 1886 brandde de molen af en werd twee jaar later herbouwd als roggemolen en werd de grondslag voor de stoommeelfabriek Fortuna, voorheen Swildens & Kuipers. In 1903 werd het eerste graanpakhuis in gebruik genomen. De opname is gemaakt vanuit de richting Leeuwarden, hier maakt de Harlinger Trekvaart een bocht.
Informatie van Gita Helfferich.
-----

De molen werd niet herbouwd als windmolen. Hij ontbreekt dan ook op bijgevoegde ca. 1890 gemaakte foto, die te vergelijken is met die van de complete molen uit 1884 [zie Allemolens.nl].
Op de ingekleurde ansichtkaart van Gita Helfferich staat de al onttakelde oliemolen De Kat en komt het Fortuin evenmin voor. In het gebouw waarop “ijs” staat wil men de onderbouw van het Fortuin herkennen (achtkante vorm) en dat zou kunnen kloppen (zie andere foto van ca. 1890).
Dick Bunskoeke, 24 sept. 2022.
-----

Volgens W.O. Bakker (archief Ten Bruggencate) werd de molen in 1888 wel herbouwd, maar Ten Br. 06905 q is dus onjuist.