Molen De Gans, Ezumazijl / Iezumasyl

Ezumazijl / Iezumasyl, Fryslân
b

naam: De Gans
modeltype: Kantige molen, grondzeiler
functie: poldermolen
bouwjaar: 1850
bedrijfsvaardigheid: Maalvaardig
bestemming: Bemalen van de Ganzepolder-binnendijk, thans op vrijwillige basis
adres: Esonbuorren 7
9133 DM Eanjum
kaart: Toon de molen in Google Satelietweergave
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt: Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.: 06436
oude dbnr.: B67
Meest recente aanpassing: 28-09-2024 | Algehele revisie gegevens

modeltype: Kantige molen, grondzeiler
krachtbron: wind
kenmerken
functie
romp: Houten achtkant, gedekt met verticale houten delen, met lage stenen veldmuren
kap: Gedekt met houten delen
inrichting: Vijzel, hout, Ø 0,71 m. met drie gangen.
versieringen: Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met het opschrift 'De Gans'
plaats bediening: grondzeiler
bediening kruiwerk: buitenkruier
plaats kruiwerk: bovenkruier
kruiwerk: Voeghoutenkruiwerk. Kruihaspel.
vlucht: 10,60 m.
vang: Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
overbrenging: Bovenwiel 32 kammen
Bovenbonkelaar 18 kammen, steek 9,6 cm.
Onderwiel 28 kammen
Vijzelwiel 26 kammen, steek 9,1 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,91
hoogte
wiekvorm: Oud-Hollands
wiekenkruis: fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte

onbekend ✉︎ g.n. binnen ? binnen aanw. 10,60

onbekend ✉︎ g.n. buiten ? buiten aanw. 10,60

stuur nieuwe roede in
wiekverbeteringen: Zeer lang heeft deze molen op beide roeden zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen gehad, dit met een doorboorde houten bovenas.
Bij de grote restauratie van 1970 is weer Oud-Hollandse ophekking (bedoeld voor zeilen) aangebracht.
bovenas: fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte

Gieterij Hardinxveld ✉︎ 22 1987 1988 aanw.

stuur nieuwe as in

fabrikant		roenummer	positie bouw	fabricagejaar	jaar gestoken	positie	jaar verdwenen	lengte
onbekend	✉︎	g.n.	binnen	?		binnen	aanw.	10,60
onbekend	✉︎	g.n.	buiten	?		buiten	aanw.	10,60

fabrikant		asnummer	fabricagejaar	jaar gestoken	jaar verdwenen	lengte
Gieterij Hardinxveld	✉︎	22	1987	1988	aanw.

allemolens.nl: Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
monument: 31571
inventarisnummer: FR009

toestand: werkend
bouwjaar: 1850
bedrijfsvaardigheid: Maalvaardig
bestemming: Bemalen van de Ganzepolder-binnendijk, thans op vrijwillige basis
omwentelingen
eigendomshistorie: In 1965 werd de toenmalige gemeente Oostdongeradeel eigenaar; zo'n 30 jaar later werd dat de Stichting Monumentenbehoud Dongeradeel. Deze stichting ging later over in de Stichting Monumentenbehoud Noardeast-Fryslân.
geschiedenis: Omstreeks 1850 liet Martinus Aukes Wierda, boer op Guozzepôle te Ezumazijl, deze molen bouwen. Uitmalend op de Zuider Ee, hield dit molentje 28 bunder (ha.) land droog.
Na de ruilverkaveling van het Kolkengebied in 1962 had de molen geen functie meer, kwam dus buiten bedrijf en raakte vervolgens zwaar in verval.
In 1965 werd de gemeente eigenaar, waarna in 1970 een grote restauratie volgde. Tot de restauratie had de molen zelfzwichting op beide roeden, dat heeft men toen gewijzigd in Oud-Hollandse ophekking met zeilen.

In 1988 kreeg deze molen een gietijzeren bovenas, eerder was die steeds van hout geweest. In 1995 werd de molen opnieuw grondig gerestaureerd, nadat de Stichting Monumentenbehoud Dongeradeel de nieuwe eigenaar was geworden.
In 2024 was opnieuw groot onderhoud nodig en werden vijzel en schroefbak vernieuwd. Het kleine poldermolentje staat er nu weer prachtig (en maalvaardig) bij en wordt op vrijwillige basis bemalen.

toelichting naam: Deze kleine molen is ongetwijfeld vernoemd naar zijn bemalingsgebied. Let wel: de naam is "De Gans" en niet "De Goes". Ooit schilderde een erg Frysk-gezinde molenaar 'De Goes' op de baard, maar dat werd op last van de eigenaar, de Stichting Monumentenbehoud Noardeast-Fryslân, weer aangepast, omdat het niet de officieel vastgestelde naam is. Dan zou men ook de andere namen van de molens daar kunnen 'ferfrysken'.

foto's: Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Robert Swijghuizen (21-12-2021)

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Milan Kats (20-01-2024)

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Dick Bunskoeke (10-5-2014).

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Bernd Käding (27-8-2016)

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Willem Jans (26-6-2005).

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Pieter van Helden (5-3-2022).
De Gans, de ganzen...

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

De baard met de naam van de molen gespeld op z'n Fries.
Anja Hoogduin (8-9-2007)

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Anja Hoogduin (8-9-2007)

Molen 06436 De Gans (Ezumazijl / Iezumasyl)

Milan Kats (20-01-2024)

teksten: tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
foto's: foto's insturen

meest recente aanpassing 28-09-2024 | Algehele revisie gegevens