Molen De Uil (1e), Wormer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1631

verdwenen

1745

verbrand

opvolger

Wormer (De Uil (2e))

geschiedenis

De Uil werd gebouwd in het jaar 1631. Op 12 december van dat jaar wordt er een windbrief uitgereikt aan Jan Claes Jennis, Adam Jansz., Jacob Jansz. en Pieter Pieters. De vier heren verklaren het volgende, dat hun het recht op wind is verleend “tot haer olymoolentje dat sy gesteld hebben alhier tot Wormer, in het velt, belendt synde met Aresveersloot ten oosten ende tlant van Reyer Woutersz. Ten westen onder de erffpachte van vier ponden siaers van XL groote t pondt”. De naam van de molen wordt niet genoemd in deze stukken, maar door de plaatsbepaling is het vrijwel 100% zeker, dat het hier de Uil betreft. Door archiefonderzoek van dhr. P.Boer is dus het stichtingsjaar van de Uil komen vast te staan. De verbandbrief, waarin de molen als onderpand werd gegeven als de eigenaar zijn betalingen aan de staat niet nakwam, werd op 12 september 1632 opgesteld.
Net als veel van zijn tijdgenoten, werd de Uil in de zeventiende eeuw in parten gerund. Omstreeks 1650 zijn de eigenaren van de Uil, Aris Dircks., Tijs Sijmonsz. Groot en Aris Dicksz. Lol. In 1656, na het overlijden van Duijfje Aris, die vermoedelijk een dochter is van een van de eerdergenoemde eigenaren, staat er in haar nalatenschap:”1/16 part in een olijmoolen genaemt het Uylke”. In 1710 behoort de Uil toe aan Dirck Arisz. Molenaer die, gezien zijn naam, familie kan zijn van de eerdergenoemde eigenaren. In dat jaar verkoopt hij de molen aan Bruijn Koster, die de molen vermoedelijk omstreeks 1720 laat verbouwen tot verfmolen. Enige jaren later komt de molen dan in handen van Klaas Kuijper, die de molen op 3 januari 1739 laat verzekeren, bij het op die dag opgerichte “vorff- en snuyfcontract”, een verzekering die speciaal was gericht op verf- en snuifmolens. De verzekerde waarde van de Uil bedroeg Fl.1300,-. Hieruit kan worden opgemaakt dat de Uil niet echt tot de grotere en kapitale molens behoorde. Waarschijnlijk was de Uil gebouwd als enkelwerks oliemolen, deze waren in het algemeen niet groot van bouw.
Op 24 september 1745 brandt de Uil tot de grond toe af. De verzekering keert een bedrag van Fl.1235,- uit aan Klaas Kuijper, die de molen laat herbouwen. Op de plaats van de eerste molen verrijst nu een grote forse molen op een dubbele schuur. De nieuwe molen blijft tot 12 oktober 1899 in bedrijf. Op die dag wordt de nieuwe Uil door de bliksem getroffen en brand voor de tweede keer tot de grond toe af.



Bronnen:
“de Zaende” 6e jaargang 1951 blz.328
“Duizend Zaanse molens” P.Boorsma 1968 blz. 191
“Drie eeuwen verf” Mr.D.Vis 1943 blz. 66-67/74-76
Informatie van F.Rol