Molen De Auwelsmolen, ook wel DeValk, De Wester en De Duvelsmolen genoemd, Wormer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1597

verdwenen

1741

gesloopt

geschiedenis

De Auwelsmolen werd in 1597 gebouwd, vermoedelijk betrof het hier een achtkante bovenkruier, maar 100% zekerheid hierover is er niet. Op 7 januari 1598 werd de windbrief voor deze molen uitgereikt aan Jan Jansz. Haring en Heijndrick en Pieter Auwels. Aanvankelijk kregen Haring en Auwels een vergunning voor de bouw van een oliemolen. Hierover is het volgende opgeschreven:"In januari 1598 ontvingen bovenstaande heren consent om te erigeren ende stellen binnen de voorsz. banne van Wormer op hun eijgen grondt een windt olijmolen op hope dat de neringe van dijen aldaer goet vallen sal. Ende off gebeurde, dat de voorsz. neringe van olijslaen daer nijet wel en succedeerde ofte voorwaerts en wilde, zoo werd den aanvragers vergund, dezelve molen te mogen veranderen tot een cooremolen". De molen is nooit als oliemolen in bedrijf gekomen, maar direct in gebruik genomen als meelmolen. Bij de oprichting van deze meelmolen werden de volgende verplichtingen vastgelegd:"ten eerste de molenbrug en het molenpad te onderhouden, dat een huysman met een sacke t zij tarruw, rogge ofte garst, op zijn schoer dragende, des zomers en des winters bekwaamlijk naar den molen zal kunnen gaan. Ten tweede dat zij de ingezetenen met malen zullen gerieven voor een buitenman, al ware deze ook eerder gekomen en hen even behulpzaam en naarstig te bedienen als de bakkers.
Ten derde zullen zijn malen op hetzelfde maalloon als de andere molens binnen Wormer en Jisp, nl. van de Haarlemsche zak tarwe 3 groot, van de Haarlemsche zak rogge een blank, en van een zak gerst of haver een stuiver. En wanneer de andere molens aldaar in haar maalloon vermindering moeten lijden, hetwaer in afzettinge, den stuyver die nu 3 groot doet op een braspennink ofte stuyver ofte andersins, dan zullen zijn ook deze verandering moeten dragen." In een protocol van notaris Adryaen Dircksz. uit Wormer van 29 april 1631 wordt de molen genoemd, de molenaar van de Auwelsmolen is dan Jan Claesz. Geelen. In 1654 is de Auwelsmolen het eigendom van Guurtje Tijses. In 1729 verkocht Bruijn Koster het volgende:"als lasthebbende van de crediteuren van Crelis Crelisz. De Moolenaer aan Tijmen Claesz. een half part in de meelmolen de Wester, voor Fl.900,-." In 1741 is het voor deze meelmolen over en wordt hij gesloopt. Omstreeks deze tijd was de concurrentie van de Amsterdamse beschuitbakkers te groot geworden, zodat die van Wormer geen bestaan meer hadden en verdwenen. Met de beschuitbakkers verdwenen ook de meelmolens. Na 1744 was alleen de nog steeds bestaande meelmolen "de Koker" nog aanwezig.



Bronnen:
"Duizend Zaanse molens" P.Boorsma 1968 blz. 185
"Zaanlandsch jaarboek over het jaar 1932" G.J.Honig en S.Lootsma 1932 blz. 205-208
"Zaanlandsch jaarboek over het jaar 1934" G.J.Honig en S.Lootsma 1934 blz. 157-161
"Uit de geschiedenis van Wormer" C.Mol 1966 blz.117-121

Informatie van F.Rol