Molen De Nieuwe Jager / De Jonge Jager, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1720

verdwenen

1872

gesloopt

geschiedenis

De windbrief voor de Nieuwe Jager werd op 3 juli 1720 uitgereikt aan Claas de Jager. Deze Claas de Jager had 25 jaar eerder aan hetzelfde pad, de paltrok “de Groene Jager” laten bouwen. Deze molen stond vanaf de komst van de nieuwkomer ook bekend onder de naam “de Oude Jager”, terwijl de Nieuwe Jager ook wel “de Jonge Jager” werd genoemd. De beide Jagers bleven vrij lang in handen van Claas de Jager, nog in 1726 stonden beide molens op zijn naam. Kort hierna stierf Claas de Jager en kwamen de beide zaagmolens in bezit van zijn zoon Pieter Claasz. de Jager. Op 26 april 1732 werd de Nieuwe Jager door Pieter Claesz. de Jager verzekerd tegen brand bij een assurantiecontract.

Omstreeks 1760 stierf ook Pieter de Jager en kwamen de beide paltrokken in handen van zijn zoon. Bijna tachtig jaar bleef de Nieuwe Jager zagen voor de familie Jager. In 1796 stierf Jan de Jager en kwam er een einde aan deze oude onderneming.

Op 14 juni 1796 werden de bezittingen van Jan de Jager geveild, hierbij waren de twee zaagmolens, diverse stukken land, enkele woonhuizen en een aantal schepen. Een gedeelte tekst van de verkoop van de Nieuwe Jager luidde: De Houtzaagersmoolen (zijnde een Paltrok) de Jonge Jager, c.a., met een stuk land … Voor ƒ 1600 werd de molen gekocht door Pieter Corver, die overigens ook “de Groene Jager” kocht.
Pieter Corver was eigenaar van de firma die na 1812 bekend was onder de naam “Weduwe Cornelis Corver & Zn.”.
De firma was omstreeks het jaar 1700 opgericht door Jan Pietersz. Korver die hout zaagde met de paltrok “de Oude Stam”. Later werd er door leden van de familie Corver gewerkt met o.a. de paltrokken “het Noordsche Bosch”, “de Herder” en “de Groote Korf”.

In 1809 werd de zoon van Pieter Corver, Cornelis Corver, in de zaak opgenomen. Deze Cornelis Corver stierf echter al in 1812, waarna zijn weduwe Alida Ebmeyer, de zaken voortzette onder de firmanaam “Weduwe Cornelis Corver & Zn.” Later kwamen de zaken onder beheer te staan van Cornelis Corver van Wessem, hij was een kleinzoon van de in 1812 overleden Cornelis Corver. Naast de beide Jagers werkte hij toen ook met de paltrok “de Vergulde Zalm” op het Rustenburg en nog immer de bovenkruier “de Groote Korf”.

In 1872 begon de modernisering van de firma Corver. De Nieuwe Jager werd in dat jaar (of kort daarna) gesloopt. Ook deze molen kreeg meer en meer last van de bebouwing in de omgeving, hij stond nogal dicht bij de Westzijde. Cornelis Corver liet na het verdwijnen van de molen op zijn erf een kleine stoomzagerij bouwen die de naam van de molen overnam.
De firma Corver bleef tot 1896 bestaan en werd toen geliquideerd omdat er geen geschikte opvolger was voor Cornelis Corver. De Groene Jager en de Groote Korf waren reeds in 1890 verdwenen. De Vergulde Zalm was in 1896 voor sloop verkocht.
Op 9 november 1895 verkocht Corver van Wessem de stoomzagerij de Nieuwe Jager voor ƒ 13.000 aan de firma J. Dekker uit Westzaan. De zagerij die reeds enkele jaren buiten gebruik was werd niet meer in gebruik genomen. Dekker gebruikte de loodsen van de zagerij enkel voor de opslag van hout. In 1897 verwierf Dekker de stoomzagerij “de Veldlust”, die iets ten noordwesten van de Nieuwe Jager was gelegen. Met deze zagerij ging Dekker verder. De Nieuwe Jager was verouderd en te klein geworden, zodat Dekker besloot om deze zagerij in het najaar van 1898 te slopen. Het water, erf en de loodsen van de zagerij werden bij “de Veldlust” getrokken.

Bronnen:
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 331
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 82
- “Zaanse Windmolens” P. Boorsma 1939 blz. 84-85
- “Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 783
- “Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr. S. Hart 1951 blz. 189-192
- “Zaandam, 150 jaar stad” o.a. Dr. S. Hart 1962 blz. 299-309
F. Rol.