Molen De Abrahams Offerande, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1689

verdwenen

1898

gesloopt

geschiedenis

De windbrief voor deze paltrok werd op 4 augustus 1689 uitgereikt aan Abraham Sijmonsz. Oosterhoorn. De molen werd op 1 januari 1703 tegen brand verzekerd door zijn bouwheer voor een bedrag van Fl.1200,-, dit was voor die tijd een zeer hoog bedrag omdat een groot aantal van zijn collega's voor niet meer dan Fl.400,- verzekerd werden. De Abrahams Offerande was dus schijnbaar een goede productiemolen.
In 1745 stond de molen op naam van de Westzaandammer Pieter Jansz. Drost geschreven, hij woonde aan de Westzijde, toen Molenbuurt geheten, niet ver bij de molen vandaan.
In 1859 komt de Abrahams Offerande in handen van de Amsterdammer Evert van Doesburg, wiens nazaten later de met stoomzagerij “De Vlijt” en de nog bestaande paltrok “de Held Jozua” zouden werken. De molen verwisselt hierna nog meerdere keren van eigenaar.
In 1888 wordt de Abrahams Offerande gekocht door Pieter de Lange Czn, voor Fl.2180,-. Pieter de Lange kwam voort uit een oud Zaandams ondernemergeslacht dat zich in het verleden had bezig gehouden met veehandel en houthandel. Pieter de Lange was in 1857 voor zichzelf begonnen in de houthandel, twee jaar later liet hij de bovenkruier “de Czaar Peter” bouwen. Vanaf 1873 tot 1883 was de Lange als deelgenoot actief met de eerste stoomzagerij in de Zaanstreek, “de Kruiskerk”. Deze werd in het laatstgenoemde jaar stilgezet. In 1892 nam Pieter de Lange de paltrok “de Tarweakker” over van Remmert Aten. In 1895 trekt de Lange zich terug uit de firma en doet haar over aan zijn zonen Claas, Jacobus en Pieter jr. de Lange. In 1897 lieten zij “de Czaar Peter” afbreken, waarna er in de resterende onderbouw een zagerij werd ingericht die op stoomkracht liep. Nadat “de Czaar Peter” in bedrijf kwam, werd de Abrahams Offerande afgedankt en voor sloop verkocht. Begin 1898 verdween de molen uit het Zaanse landschap. Zijn houtloodsen bleven nog enkele jaren staan. Kort na 1970, toen in Zaandam het houtveld moest verdwijnen en “de Czaar Peter” werd gesloopt, keerde houthandel de Lange weer terug naar de werf van de Abrahams Offerande, in een nieuw pand.
(meer info op www.duizendzaansemolens.nl)

De Abrahams Offerande bezat net als “het Vliegend Hert” te Westzaan en “de Dienst Jacobs” te Zaandam een fraai beschilderd achterschot op de kap, met daarop het Offertafereel van Abraham en Izaak. Het kwam in het verleden wel vaker voor dat dit schot in zijn geheel werd beschilderd. Toen de tijden voor de windmolens veranderden en ze niet meer zo winstgevend waren als vroeger verdwenen deze versieringen als eerste. De afbeelding op het achterschot van de Abrahams Offerande was tot zijn sloop aanwezig.

Bronnen:
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 332
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz.74
- “Zaanse Windmolens” P. Boorsma 1939 blz. 8-9
- “Van dik hout zaagt men planken” Uitgave ter gelegenheid van de tentoonstelling “het Westzijderveld in vroeger dagen” T. Neuhaus 1983
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 438-439
F. Rol.