Molen De Blauwe Arend, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1726

verdwenen

1875

gesloopt

geschiedenis

De windbrief voor deze paltrok werd op 19 november 1726 gegeven aan Arend Dirksz. Blaauw. Hiermee is met meteen duidelijk hoe deze molen aan zijn naam kwam. In 1745 stond de molen op naam van de Zaandammer Jan Jansz. Potas de Jonge, die ook eigenaar was van de paltrok “de Grauwe Nachtegaal”. Verder zijn er over de Blauwe Arend niet veel gegevens opgeschreven.
Omstreeks 1850 komt de molen in handen van de Zaandammer houthandelaar Gerrit Kamphuis, naast deze paltrok was Kamphuis ook eigenaar van de paltrok “de Ladder Jacobs”, die kort bij de Blauwe Arend stond. In 1854 liet Kamphuis nog een geheel nieuwe molen bouwen, een paltrok, die de naam “Simon Johannes” kreeg, de naam van Kamphuis’ jongste zoon. In 1869 liet Kamphuis “de Ladder Jacobs” slopen. De broer van Kamphuis, Martinus Kamphuis richtte toen aan de Hogendijk ten zuidwesten van het station Zaandam een kleine stoomzagerij op, die ook “de Ladder Jacobs” werd genoemd. Deze eersteling van de stoomzagerijen werd aangedreven door een locomobiel van 4 PK. Martinus Kamphuis ging werken onder de firmanaam Weduwe S. Kamphuis & Zn., naast de zagerij werkte hij met de paltrokken “de Witte Ster” en “de Roode Wildeman”.
Na de afbraak van “de Ladder Jacobs” kocht Gerrit Kamphuis de bovenkruier “de Zwarte Bruinvisch”. De Zwarte Bruinvisch zou slechts enkele jaren op windkracht zagen voor Kamphuis, want in 1872 werd de molen gesloopt en in de overgebleven zaagschuren werd de tweede stoomzagerij ingericht. De zagerij zou niet lang in bedrijf zijn, hij verbrandde op 17 augustus 1874. Herbouw volgde op een nieuwe plaats aan het Papenpad. De nieuwe zagerij die nog steeds de molennaam droeg werd op 30 maart 1875 in gebruik genomen, de zagerij werd aangedreven door een stoommachine van 30 PK. Met het in bedrijf stellen van de nieuwe Bruinvisch werd de Blauwe Arend overbodig. Nog in 1875 werd de molen gesloopt. Zeer waarschijnlijk is de molen tot aan zijn sloop ingericht geweest als wagenschotzager, helemaal zeker is dit niet.

Bronnen:
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 336
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 74
- “De Windmolens aan de Zaanstreek” W. Buijs Pzn. 1918 blz. 20/ 34
- “Van dik hout zaagt men planken” Uitgave ter gelegenheid van de tentoonstelling “het Westzijderveld in vroeger dagen” T. Neuhaus 1983
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 379
- “Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr. S. Hart 1951 blz. 264
F. Rol