Molen De Grauwe Kieft, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1723

verdwenen

1881

gesloopt

geschiedenis

Het bouwjaar van de Grauwe Kieft is nimmer gevonden. De molen wordt voor het eerst genoemd in 1723 in de inventaris van de overleden Cornelis Jansz. Gijsen, die ook eigenaar was van de nabijgelegen paltrok “de IJsvogel” en de door hem in 1711 gebouwde paltrok “de Groote Arend”. Deze drie molens kwamen na zijn overlijden in handen van zijn zoon Meindert Cornelisz. Gijsen, die de zaken voortzette. Meindert Gijsen was in ieder geval nog in 1746 gaandehouder van de drie molens. De drie molens zouden een behoorlijk lange periode in bezit blijven van de familie Gijsen.
Op 23 juni 1814 werden zowel “de IJsvogel” als de Grauwe Kieft, door Grietje Rogge, de weduwe van Gerrit Gijsen, verkocht. De beide paltrokken werden gekocht door Willem Middelhoven, die enkele jaren daarvoor een houthandel was begonnen met de bovenkruier “de Bark” en de paltrokken “de Bonsem” en “de Groote Adelaar”. Voor de Grauwe Kieft betaalde Middelhoven het schamele bedrag van Fl.330,-.
Willem Middelhoven werd niet oud en stierf op 29 jarige leeftijd in het jaar 1819. Zijn weduwe Sijtje van de Stadt zette toen de houthandel voort onder de firmanaam Wed. Willem Middelhoven. Nadat Sijtje van de Stadt in 1828 overleed, nam haar schoonzoon Cornelis de Koning uit Haarlem, voortaan de zaken waar.
In 1847 verkocht de Koning “de IJsvogel” aan de beginnende houtzagerbaas Huybert van de Stadt Jr. Twee jaar later verkocht Cornelis de Koning ook “de Bonsem” aan Van de Stadt Jr. Cornelis de Koning ging verder met “de Bark” en de Grauwe Kieft.
Vermoedelijk kocht de Koning “de IJsvogel” in 1872 weer terug, na het overlijden van Van de Stadt.
In 1876 liet de Koning “de Bark” slopen en vervangen door een stoomzagerij waarop de molennaam overging. Niet lang daarna doet hij zijn molens van de hand. De IJsvogel werd in 1879 voor sloop verkocht, de Grauwe Kieft bleef iets langer bestaan.
Op 25 juni 1881 verkocht Cornelis de Koning de Grauwe Kieft voor Fl.454,- aan molensloper Cornelis Zemel. Deze begint vrijwel direct met de sloop van de molen, omdat Cornelis Zemel zich met de aankoop van de Grauwe Kieft had verplicht om hem voor 25 juli van het erf te halen. Zo verdween in juli 1881 de Grauwe Kieft uit Westzaandam.
De firma Weduwe Middelhoven liquideerde in 1892 haar zaken.
(meer info op www.duizendzaansemolens.nl)

Willem Buijs schrijft in zijn boekje “De Windmolens aan de Zaanstreek” uit 1918 het volgende over de molen:
“Kieft. Zwaargebouwde paltrok b.n. de Blauwepadsloot, stond wel niet het spoor Zaandam-Hoorn in den weg, maar er toch dichtbij, is daarom gesl. 1884. Eigs. Wed. W.Middelhoven (C.de Koning)”
Met de aanleg van de spoorlijn naar Hoorn in 1879 werd de spoordijk vlak langs de molen aangelegd, de molen moet hier met wind uit noordelijke richting zeker veel last van hebben gehad.

Bronnen:
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 337
- “Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 474
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 83
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “De Windmolens aan de Zaanstreek” W. Buijs Pzn. 1918 blz. 64
- “Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr. S. Hart 1951 blz. 145-149
F. Rol.