Molen De Prins van Oranje / De Jonge Prins, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1653

verdwenen

1872

gesloopt

geschiedenis

Het bouwjaar van de Prins van Oranje is nog niet achterhaald, wel betreft het hier een vroege houtzaagmolen. In de eerste helft van de zeventiende eeuw werden er aan de Zaanoevers diverse zaagmolens opgericht. Toen Zaandam groter groeide kwamen deze, doorgaans, paltrokken in de verdrukking. Alhoewel er bijna geen gegevens over deze molens zijn, is het waarschijnlijk dat de toenmalige eigenaren deze molens lieten afbreken en verplaatsen naar het open veld. Het kan zijn dat dit ook met de Prins van Oranje is gebeurd.
In ieder geval komt de molen voor het eerst naar voren in het jaar 1654 bij een verkoping. In dat jaar verkocht Cornelis Ariensz. Kuijper de molen en het volgende: “het oosteinde van het land lag op mijns Heeren watering. Noch bij de molen 16 sagen, 10 tangen, 4 zeijle, soo goet en quaet als die sijn…”
In 1703 was de Prins van Oranje het eigendom van Cornelis Claesz. Korff. Hij liet de molen in dat jaar tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. De molen bleef vrij lang in handen van de familie Korff. Omstreeks 1750 ging de molen over van vader op zoon en werd Claas Cornelisz. Korff houtzager met de Prins van Oranje.
Op 1 februari 1759 verkocht hij de molen aan Claas Rol en Jan Jacobsz. Ketelaar. Vermoedelijk lieten zij de molen verbouwen van wagenschotzager naar balkenzager. De beide heren bleven tot 1765 met de molen werken, daarna kwam hij in andere handen.
In het midden van de negentiende eeuw kwam de Prins van Oranje te werken voor de firma van de broers Jacob en Arend de Vries. Zij werkten ook met de zaagmolens “de Witte Bijl”, “de Koning Salomon” en “de Rietvink”. De eerste twee waren paltrokken de laatste was een bovenkruier. Deze molens stonden betrekkelijk dicht bij elkaar. In 1853 werd de naam van de firma veranderd in Weduwe A. de Vries en Zoon. De firma verkocht de Prins van Oranje in 1860 aan de Amsterdammer houthandelaar Evert van Doesburgh.
Van Doesburg was houtzager met de Westzaandammer paltrokken “de Held Jozua”, “de Vergulde Hoorn” en “de Abrahams Offerande”. In 1872 kocht van Doesburgh de grote bovenkruier “de Vlijt” van Huybert van de Stadt. Met de aankoop van deze nieuwe molen, werd de oude paltrok overbodig. Nog in hetzelfde jaar werd de Prins van Oranje voor sloop verkocht en verdween hij uit het Zaanse landschap.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 86
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr. S. Hart 1951 blz. 272
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 329
F. Rol.