Molen De Eendracht, Zaandam-West

Zaandam-West, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Eendracht
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06393 i
oude dbnr.
V5137
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Zaandam-West
plaatsaanduiding
Ten westen van het Volkspark, in het verlengde van de Parkstraat.
gemeente
Zaanstad, Noord-Holland
streek
Zaanstreek
kadastrale aanduiding 1811-1832
Zaandam F (1) 155 Pieter Mul, koopman
geo positie
X: 115860, Y: 495155
N: 52.44278, O: 4.81155

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting
De molen was ingericht als balkenzager.
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
afgebroken en verplaatst
geschiedenis
Wanneer de balkenzager de Eendracht werd gebouwd is nog niet bekend. Wel wordt duidelijk dat de molen niet tot de oudere zaagmolens behoort. De Eendracht komt voor het eerst naar voren op de kaart die T.Monsieur in het jaar 1819 vervaardigde. Over deze molen zijn verder maar weinig gegevens voorhanden.
Halverwege de negentiende eeuw werkte de Zaandammer houthandelaar Klaas Mul met de Eendracht. Samen met zijn broer Evert Mul bestierden zij de firma Weduwe Pieter Mul. Naast de Eendracht werkten zij met de bovenkruier “de Kruiskerk” en de paltrok “de Nieuwe Dekker”, al deze molens lagen bij elkaar in de buurt. De firma Mul werd in 1866 opgeheven. Op 16 oktober van dat jaar werd de Eendracht voor Fl.5000,- gekocht door de firma Weduwe J.Mats. Deze firma was eigenaar van drie zeer nabij gelegen zaagmolens, nl. “de Vergulde Ster”, “de Dekker” en “de Veldlust”. De firma Mats ging echter niet met de Eendracht werken, maar liet de molen in 1867 slopen. Waarom zij niet met de molen gingen werken blijft onduidelijk. Wellicht ging het de firma Mats alleen om de houtloodsen, het erf en het water van de molen om zo wat meer opslagcapaciteit te creëren voor de andere molens.

Bronnen:
“Duizend Zaanse Molens” P.Boorsma 1968 blz. 95
“Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr.S.Hart 1951 blz. 189/ 227
informatie F.Rol

aanvullingen

trivia
Balkenzager “de Eendracht”, achtkante bovenkruier met zaagschuren, te Zaandam-West ten westen van het Volkspark, in het verlengde van de Parkstraat. Bouwjaar onbekend, gesloopt in 1867.
-----

Op 10 juni 1818 kocht Klaas Martensz. Mul een stuk grond in het Westzijderveld aan de Watering, en liet daarop houtzaagmolen De Eendracht (her?)bouwen. Mul had nog vijf andere zaagmolens in de buurt in gebruik. Op 4 mei 1826 verkocht Klaas de molen voor 6000 gulden aan zijn zoon Pieter Mul, die eveneens nog vijf andere molens in gebruik had.

Op 3 december 1847 erfde Pieters weduwe Machteltje Smit ondermeer De Eendracht ter waarde van 5000 gulden. Per 11 april 1851 droeg zij het beheer over aan haar zoons Klaas en Evert, die daartoe de vennootschap Firma Weduwe Pieter Mul oprichtten.

(zie verder hierboven)

Op 14 juni 1862 ging De Eendracht voor 8000 gulden over in handen van Everardus Brandts van Doesburgh. Door de aanleg van de spoorlijn Zaandam-Uitgeest dreigde hij de sleephelling van zijn molen en de gehele balkenhaven te gaan verliezen. Vreemd genoeg was dit niet voorzien door de spoorontwerpers, daar de molen klaarblijkelijk niet correct op de kadasterkaart stond aangegeven! De Commissaris van de Koning gaf toe dat het bezwaar van Van Doesburgh gegrond was, zag echter geen mogelijkheid het geplande tracé nog te laten wijzigen. Van Doesburgh ontving een vergoeding voor zijn verlies.

Op 11 oktober 1866 verkocht hij de molen voor 5000 gulden aan Cornelis Corver Mats, met vermelding van de onteigening van een deel van het eigendom. Enkele maanden daarna moest de molen het veld ruimen, en verkocht Corver Mats hem door aan Taeke S. van de Wint, die hem naar Franeker liet verplaatsen.

Bron: Ontheemde Zaanse Molens door Arian M.H. Smit.
Verzameling H. van der Kaay.