Molen Simon Johannes / De Dennenpoep, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1854

verdwenen

1886

geschiedenis

De Simon Johannes behoorde tot een nieuwe lichting zaagmolens, die halverwege de negentiende eeuw werden gebouwd in de Zaanstreek. Door een opleving in de houtzagerij werd het opeens rendabel om nog nieuwe windmolens te bouwen, stoomzagerijen bestonden nog niet.
De Simon Johannes werd in 1854 gebouwd door molenmaker Pieter de Vries in opdracht van Gerrit Kamphuys. Kamphuys was enkele jaren daarvoor houtzager geworden met de paltrok “de Blauwe Arend”. Met de bouw van de Simon Johannes breidde hij zijn zaken uit. De nieuwe molen was genoemd naar een van Kamphuis’ zonen. In 1862 kocht Kamphuys zijn derde molen, de paltrok “de Ladder Jacobs”. Alle drie de molens stonden niet ver van elkaar af.
In 1869 werd voor een bedrag van Fl.5000,- de bovenkruier “de Zwarte Walvisch” gekocht. Na de aankoop van deze molen verkocht Gerrit Kamphuys “de Ladder Jacobs” voor sloop. De broer van Gerrit Kamphuys, Martinus Kamphuys, richtte toen op een erf nabij de Hogendijk in Zaandam een nieuwe stoomzagerij annex schaverij op, die de naam van de gesloopte molen kreeg.
In 1872 ging de verstoming verder. In dat jaar werd de Zwarte Bruinvisch afgebroken en werden de overgebleven schuren ingericht tot een stoomzagerij, waarop de naam van de molen overging. Lang zou deze zagerij niet draaien, want op 17 augustus 1874 raakte hij in brand en werd geheel verwoest. De zagerij werd toen herbouwd op een nieuw erf dat was gelegen aan en ten noorden van de Papenpadsloot, ten westen van de spoorlijn, vlak bij de Simon Johannes. De nieuwe zagerij werd gebouwd door de molenmakers Pieter en Jacob de Vries.
Nadat de Zwarte Bruinvisch weer in bedrijf kwam werd “de Blauwe Arend” voor sloop verkocht, de Simon Johannes bleef als enigste molen over.
De bijnaam van de Simon Johannes, “de Dennenpoep”, was te wijten aan het feit dat hij vrijwel geheel van grenenhout was gebouwd. Door deze houtkeuze moesten er 32 jaar na de bouw van de molen zeer grote reparaties worden uitgevoerd. De Simon Johannes zaagde zelf het hout voor de opknapbeurt, het hout voor de zaagvloer lag reeds klaar. Dan ziet plotseling Kamphuis geen brood meer in de molen en laat hij hem in 1886 slopen. Zijn houtloodsen bleven bestaan en werden voor de opslag van het gezaagde hout van “de Zwarte Bruinvis” gebruikt. Begin 1950 werden zij gesloopt.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 88
- “Zaanse Windmolens” P. Boorsma 1939 blz. 191
- “de Windbrief” 2e jaargang 1972 nr.4 Molenervaringen van D. Bakker (uitg. Ver. De Zaanse Molen)
- “Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 379
- “Van dik hout zaagt men planken” Uitgave ter gelegenheid van de tentoonstelling “het Westzijderveld in vroeger dagen” T. Neuhaus 1983
F. Rol.