Molen De Hengelaar, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1777

verdwenen

1886

verbrand

geschiedenis

De molen werd voor het eerst genoemd in 1777, toen landmeter Jacob Oostdijk opdracht kreeg de zeedijken in kaart te brengen. Oostwoud registreerde alle erven langs de Hogendijk vanaf de Dam en langs de Westzaner Zeedijk tot Nauerna.

Van 1 juni 1780 is een vermelding bekend, toen werd de molen door Dirk Arentsz. Noomen tegen brand verzekerd in een assurantiecontract. Op 7 juli 1803 kwam de Hengelaar in bezit van vermoedelijk de zonen van Dirk Noomen, Simon en Arend Noomen. Zij waren op 26 januari 1809 nog steeds eigenaar, toen zij de molen nogmaals tegen brand lieten verzekeren.

Halverwege de negentiende eeuw werd de Hengelaar gebruikt voor het zagen in loondienst. Diverse houthandelaren lieten voor hun bedrijven latten zagen op de Hengelaar. Op 12 mei 1874 verkocht Jacob Kruijt de molen aan Jan Jelis Pekeharing (1828-1874). Tegen het einde van zijn bestaan was De Hengelaar eigendom van de weduwe van J. Pekelharing.

Op 18 februari 1886 raakte de lattenzager door een heetloper in brand en werd hij volledig in de as gelegd. De verzekering keerde een vergoeding uit aan de weduwe Pekelharing, doch de molen werd niet meer hersteld.
Op het erf van de molen werd later de Joodse begraafplaats aangelegd.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 96
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “250 Zaanse molens” R. Couwenhoven 2001 blz. 43
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 56.
- "Den Gulden Bijkorf", Gerrit Jan Honig, 1952, blz. 293. Met dank aan Walter Prinsze, 18 maart 2019.