Molen De Jonge Dekker / De Oude Dekker, Westzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1662

verdwenen

1884

gesloopt

geschiedenis

De wagenschotzager De Jonge Dekker werd gebouwd in 1662. Op 23 oktober van dat jaar werd de windbrief van de molen uitgereikt aan Jan Dircsz. Decker, die dus zijn naam aan de molen verbond. Jan Decker richtte in 1679 nog een paltrok op welke de naam De Oude Dekker kreeg. Waarom deze molen nu zo genaamd werd is niet duidelijk, de meest logische naam voor deze nieuwe molen zou De Jonge Dekker zijn i.p.v. De Oude Dekker.
Op 28 juli 1731 werd bij de Westzaner notaris Jongewaard een brandcontract opgericht. De molens die hierin werden verzekerd waren houtzaagmolens, zij stonden allen in de zuid van Westzaan en aan de westkant van de Zuiderwatering van Zaandam-West. Bij de oprichting van dit contract stond De Jonge Dekker op naam van Garbrant Dirksz. Dekker. Deze Dekker zou puur zo’n tijd met de molen blijven zagen. Op 4 april 1775 werd een inventaris van zijn boedel gemaakt, hierin was opgenomen “de Eikenhoutzagersmolen de Jonge Dekker c.a. te Westzaan, bewesten de weg.” Uit deze inventaris wordt duidelijk dat De Jonge Dekker nog was ingericht als wagenschotzager. Vermoedelijk werd de molen kort hierna verbouwd tot balkenzager.
De Jonge Dekker bleef tot het jaar 1805 zijn hout zagen voor de familie Dekker. Op 3 januari van dat jaar werd de molen voor Fl.1000,- gekocht door Aris Visser. Deze doet de molen op zijn beurt over aan Allert Adriaansz. de Lange.
Allert de Lange was een Westzaner houthandelaar wiens vader de bouwheer was van de bovenkruier De Huismusch. Verder werkte De Lange met de paltrok De Oude Visser. Allert de Lange stierf in het jaar 1833. Zijn weduwe Maartje Jut zette samen met haar zonen Pieter en Albert, de zaken voort onder de firmanaam A. de Lange & Zonen.
Op 28 januari 1847 werd de Zuid van Westzaan geteisterd door een storm met een orkaankracht. Jan Jacobsz. Honig uit Zaandijk maakte over deze storm de volgende aantekening en noteerde de schade aan de molens.
“Een orkaan of windhoos teisterde op den 28sten januari van het jaar 1847 o.a. de volgende molens op het Zuideind van Westzaan: De Tweeling van Jan Kruyt; 1 roed; ’t Kind van Weelde van C. Dekker & Co: 2 roeden; De Huismusch van A. de Lange & Zonen: 1 zeil; De Groene Jager van A. Buys: 4 end hekkens, 1 draaihoofd en wijfelaar; Het Vliegend Hart van A. Buys: 3½ end hekken, 1 gang kammen; De Jonge Dekker van A. de Lange & Zonen: roed, as, luitens; De Kruidberg van C. Kruyt: 1½ end hekkens; De Oude Visser van A. de Lange & Zonen: 1 roed, 1 end hekkens, 2 gang kammen (met begin van brand); Het Witte Schaap van J. Dekker Gz.: 1½ end hekkens; De Kapol (watermolen): 1 roed; De Blauwe Kuiper van J. Kruyt: 1 end hekkens; De Witte Troffel van J. Huysinga: 1½ end hekkens, eenige kammen en de roed gespleten; De Kerseboom van Louis Robert te Utrecht: eenige hekkens; De Veldmuis of Kikkert: 4 zeilen geheel weg. Deze molen evenals de Kruitberg hebben een geruimen tijd linksom gemalen.”
De firma De Lange had dus een aardige schadepost aan haar drie molens, vooral De Oude Visser en De Jonge Dekker moesten het ontgelden.

In 1877 stierf Maartje Jut en moesten de bezittingen worden verdeeld. De Huismusch, die reeds was vervangen door een stoomzagerij, en De Oude Visser bleven binnen de familie De Lange. De Jonge Dekker werd verkocht. Op 4 december 1877 werd al het hout dat bij de molen lag verkocht. Kort daarna werd de molen zelf, plus enkele woonhuizen met grond geveild. Voor de huizen en de grond was vlug een koper gevonden, voor De Jonge Dekker was niet genoeg belangstelling.

De molen kwam toen op naam van Maarten Allertsz. de Lange te staan, die De Dekker ging verhuren. Op 12 april 1879 verkocht Maarten de Lange De Jonge Dekker aan Simon Roos uit Zaandam, die de molen reeds enkele maanden huurde. De molen was niet meer van grote waarde, want Roos betaalde slechts het schamele bedrag van ƒ 1350 voor De Jonge Dekker.

Roos bleef niet lang met de molen werken. In april 1884 verdween De Jonge Dekker door sloop uit Westzaan. Op 23 mei van dat jaar werden diverse onderdelen van de molen los verkocht, o.a. twee grenen roeden, een ijzeren krukas, de windpeluw en de penbalk.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 217
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “de Zaende” 3e jaargang 1948 blz. 147
- “Zaanse molenbranden” R. Couwenhoven 2001 blz. 14-18
- “Molens in de Zaanstreek in oude ansichten deel 2” T. Neuhaus 1987 blz. 87
F. Rol, Zaandijk.