Molen Prins Bernhard, Melick en Herkenbosch

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1937

verdwenen

1945

door oorlogsgeweld

afkomstig van

Someren ((standerdmolen))

voorganger

Melick en Herkenbosch (Molen van Melick)

opvolger

Melick (Prins Bernhard)

geschiedenis

In de herfst van 1924 werd de voorganger door de bliksem getroffen en brandde geheel af.

In het dorp Melick had molenaar H. v.d. Venne in de jaren twintig een motormaalderij. In het midden van de jaren dertig was de dieselmotor aan vervanging toe. Chr. van Bussel uit Weert, die naast molenbouwactiviteiten, motoren van de Thomassenfabriek in De Steeg voor maalderijgebruik verkocht, besprak met Van de Venne de mogelijkheden voor de bouw van een nieuwe windmolen. De dieselmotor en de maalderij konden dan nog geruime tijd als hulpgemaal worden gebruikt. Van Bussel nam ook contact op met de Vereniging De Hollandsche Molen en de Stichting Het Limburgs Landschap. Beide instanties beijverden zich toen voor de terugkeer van een windmolen op het mooie heuvelachtige terrein langs de Roer. De verdwenen molen op de heuvel, de Molenberg genaamd, werd in hoge mate als een gemis gevoeld.

De bouw van een goedkope windmolen in de crisisjaren was mogelijk, indien van elders een standerdmolen kon worden overgeplaatst. Die werd gevonden in Someren (N.B.), waar de gesloten standerdmolen van de Gebr. Berkers verscheidene jaren stilstond. Deze molen was in 1811 gebouwd en buiten gebruik, omdat nieuwe woningen de windvang belemmerden.

Van de Venne kocht de standerdmolen en Chr. van Bussel maakte een bouwplan voor de molen in Melick, dat de goedkeuring kreeg. De overplaatsing werd gegund aan de molenmaker Hub. Adriaens te Weert. In december 1935 werd de molen in Someren afgebroken. De teerlingen,waarop de molen in Melick kwam te staan, waren intussen gemetseld.

Op de molen lagen twee koppel stenen. Eén koppel lag als achtermolen op de eerste zolder --de maalzolder-- tegen de borst en het tweede koppel lag als voormolen op de steenbalk van de steenzolder. De borst of het stormeind werd afgewerkt met horizontaal gepotdekselde planken. Tevens werd de molen voorzien van stroomlijnwieken, systeem Van Bussel. Net als zijn voorganger werd ook deze molen een halfgesloten standerdmolen.

De bouw duurde het gehele jaar 1936. De officiële in bedrijfstelling vond plaats op zaterdag 17 april 1937 door de toenmalige gouverneur van Limburg mr. J .J. van Sonsbeeck, ook voorzitter van de Stichting Het Limburgs Landschap. Het was een groots opgezet molenfeest met vele genodigden. Bij die gelegenheid kreeg de molen de naam: Prins Bernhard. Door zijn hoge standplaats bood de molen een prachtig uitzicht op het ongerepte Midden-Limburgse landschap.

Vanaf 1937 werkte Van der Venne sr. met zijn zonen Mart en Harrie jr. dagelijks op de molen. Enkele jaren later, kort na zijn huwelijk, vertrok Mart uit Melick. Harrie sr. en jr. gingen alleen door, maar kregen het wel moeilijk vanwege de Duitse bezetting.

Vanaf september 1944 kwamen de Roerstreekdorpen en dus ook Melick onder nog meer Duitse militaire druk te staan. Veel inwoners moesten gedwongen evacueren naar de noordelijke provincies; de molenaarsfamilie Van der Venne mocht echter achterblijven. Er moest immers gemalen worden voor de voedselvoorziening.

Zowel de Duitsers als de aan de andere kant van de Roer gelegen geallieerden, beschouwden de hoog en strategisch gelegen Melickse standerdmolen als een gevaar. Op 29 januari 1945 beschoten de Engelsen de Prins Bernhard. Mogelijk hielden zij de molenaar die aan het werk ging voor een Duitser, die de molen als uitkijkpost zou gebruiken. Om half elf werd de molen getroffen door een blindganger, die de molen grotendeels vernielde. 's Middags volgden nog zeven voltreffers.

De rond de molen gelegerde Duitse soldaten begrepen dat de molen als markeringspunt voor de Engelsen van belang bleef. Nog dezelfde dag bliezen zij met acht zware pantsermijnen de molen op. Voor molenaar Van der Venne bleven slechts vier teerlingen over.

Na de oorlog werd de standerdmolen van Melick niet herbouwd. Van der Venne bleef wel tot in de jaren zeventig een maalbedrijf uitoefenen halverwege Waterscheid.

Pas in 1999 werd uiteindelijk een nieuwe molen geplaatst.

Bron: Nederlandse Molendatabase.