Molen De Bootsmansmaat, Wormer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1731

verdwenen

1843

verbrand

geschiedenis

De verfmolen de Bootsmansmaat werd gebouwd in 1731. De molen was de meest noordelijk gelegen industriemolen aan de Zaan, aan Wormer zijde. De molen werd gebouwd voor Klaas Dirksz. Bootsman, waarschijnlijk is dit dezelfde persoon die in 1698 de verfmolen "de Bootsman" liet bouwen. De Bootsmansmaat werd op 30 mei 1738 tegen brand verzekerd in een assurantiecontract, op naam van Pieter Jansz. Tikkel, die ook eigenaar is van de verfmolen de Bootsman. Mogelijk heeft hij beide molen geerfd van Klaas Bootsman. Op 25 mei 1752 wordt de molen door Dirk Bakker verzekerd in het "vorff- en snuyfcontract", een verzekering speciaal voor verf- en snuifmolens. Gezien de verzekerde waarde van de Bootsmansmaat, nl. Fl.2000,-, mag worden aangenomen dat het hier een vrij grote molen betrof. In 1779 wordt de molen door de weduwe van Dirk Bakker voor Fl.3000,- verkocht aan Cornelis Kuijper. De Kuijper is eigenaar van de firma Cornelis Kuijper & Zoon, die op dat moment een der grootste verfhandelaren binnen de Zaanstreek is. Naast de Bootsmansmaat bezat Kuijper de verfmolens “de Rob”, “de Uil”, “de Snijder” en “de Jonge Kuiper”, nog wat later wordt ook “de Beer”aan zijn bezit toegevoegd. Al deze molens waren gelegen in Wormer. De laatste Kuijper die de firma gaande hield was Cornelis Kuijper, die in 1802 was geboren in Wormer. In 1834 koopt hij de Zaandijker verfmolen “de Valk”, hiermee kan worden gesteld dat de firma Kuijper beslist de grootste verfproducent was op dat moment. Waarschijnlijk beseft hij dat zelf ook en gaat hij op zoek naar een nieuwe uitdaging. Op 1 juni 1838 verkocht hij zijn gehele verfzaak aan drie van zijn kantoorbedienden, dit waren Pieter Haremaker, Rens de Graaf en Dirk Buys Cz.. Cornelis Kuijper richtte zijn pijlen toen op de opkomende textiel industrie in Twente. In 1845 overleed Kuijper nadat hij door een ongeluk zijn been had gebroken.
Op 10 augustus 1843 om zes uur ’s middags raakt de Bootsmansmaat tijdens een zwaar onweer in brand en wordt compleet verwoest.
De molen werd niet meer herbouwd, wat volgens Gerrit Husslage kwam door de herbouwkosten, die ruim Fl.45000,- bedroegen.
Van de schuur is een stuk blijven staan, dit werd later hersteld en voorzien van een aantal woningen. Deze woningen stonden bekend onder de naam “de Lorzie”. Het door de Zaanse schrijver Cor Bruin geschreven boek “Keteltje” speelde zich deels af in deze “Lorzie”.

Bronnen:
- “de Zaende” 4e jaargang 1949 blz. 153
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 192
- “Drie eeuwen verf” Mr. D. Vis 1943 blz. 68-69/74-76
- “Viere voor!” G. Husslage 1966 blz. 40
F. Rol.