Molen Het Schepel, Wormer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1654

verdwenen

1825

gesloopt

geschiedenis

Het bouwjaar van de oliemolen "het Schepel" is niet bekend. De molen wordt voor het eerst aangetroffen in het jaar 1654, eigenaar van de molen was toen Sijmon Pietersz. Sens. Op 21 mei 1699 werd de molen voor het eerst tegen brand verzekerd. Dit gebeurde op naam van Dirck Claesz. Gorter, die de helft van het Schepel bezat.

Het Schepel werd net als zijn vele collega’s op 14 juni 1727 verzekerd in de collectieve brandverzekering, het olieslagerscontract. De verzekering gebeurde op naam van Cornelus Engel. Uit de premie, die Engel moest betalen aan een collega-olieslager die door brand wordt getroffen, valt op te maken dat het Schepel een dubbele oliemolen was. De opstallen van de molen waren bij een andere verzekering ondergebracht en werden pas op 3 mei 1783 bij het OC verzekerd.

Het Schepel kwam op 25 juni 1743 voor ƒ 5875 in bezit van Pieter Nanning & Comp. De molen werd gekocht van Claas Cornelisz. Groot, die ook met de naastgelegen oliemolen “het Fortuin” actief was. Boorsma neemt in zijn boek “Duizend Zaanse molens” een stukje van de verkoopsvoorwaarden over, deze luiden als volgt:”…dat ook de jegenwoordige knechts, gesont en hun werk wel waarnemende, ten minste tot primo Meij 1744, in derselver dienst sullen moeten gehouden werden”. Pieter Nanning was een van de firmanten van de bovengenoemde firma, die in Wormerveer de schelpzandmolen “het Ruimpje” in bedrijf hielden, de aankoop van het Schepel was misschien een tijdelijke investering.

Omstreeks 1790 kwam het Schepel in handen van Jan Vas. In zijn tijd behoorde Jan Vas tot de grotere moleneigenaars. Vas bezat zo'n 16 oliemolens, die allemaal in Wormer, Wormerveer en West-Knollendam stonden.

Toen Vas in 1824 overleed, werden de zaken voortgezet door zijn weduwe en haar schoonzuster, onder de naam firma Vas & Comp. Een aantal molens werden toen verkocht, waaronder het Schepel. Voor de molen was echter geen koper en op 27 september 1825 werd het Schepel geschrapt uit het olieslagerscontract, kort daarna werd hij gesloopt.

Bronnen:
- “het Olieslagerscontract” R. Couwenhoven 2002 blz. 51
- “de Zaende” 4e jaargang 1949 blz. 150/280
- “Gedenkboek van het olieslagerscontract” 1912
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 190-191
F. Rol
-----

De molenschuur van Het Schepel bleef bewaard als pakhuis. In 1875 werden op het erf van het Schepel twee de pakhuizen “Waal” en “Maas” bijgebouwd. De drie geteerde houten pakhuizen zijn nog steeds aanwezig en staan op de rijksmonumentenlijst.
-----

In 1711 was de molen door Jan Jansz Groen verzekerd voor ƒ 1500, wat zeer weinig was voor een oliemolen (bron: R. Couwenhoven). Op 8 februari 1719 werd de molen door Klaas Bootsman opnieuw verzekerd, waarbij de verzekerde som omhoog ging naar ƒ 3000. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat toen de gehele molen nieuw werd opgebouwd.
Dendrochronologisch onderzoek door Van Reeuwijk bouwmeester heeft eind 2016 uitgewezen dat het hout voor de schuur werd gekapt rond 1716. Dat stemt dus overeen met de herbouw.
In de schuur bevindt zich een tilbalk die rond 1752 blijkt te zijn aangebracht in verband met de bouw van grote oliebakken/kelders.
Bron: Facebook-pagina Van Reeuwijk bouwmeester, 24 april 2017.