Molen De Gooier, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1684

verdwenen

1819

1814 - 1819 gesloopt

geschiedenis

Wanneer de oliemolen de Gooier werd gebouwd is onbekend. Deze molen wordt voor het eerst genoemd in 1684 met als eigenaar Jan Cornelisz. Gooyer. De naam van deze man doet vermoeden dat het hier de bouwheer van de molen betrof en dat hij dus kort voor 1684 werd gebouwd. In 1694 wordt de Gooier tegen brand verzekerd in een assurantiecontract. In het begin van de achttiende eeuw komt de molen in bezit van Claes Arisz. Caescoper, die naast de Gooier ook olieslager was met “de Reus” in Koog aan de Zaan en “de Zeemeeuw”, “de Kaver”, “de Star” en “het Windei” te Oostzaandam. Claes Caescoper heeft gedurende zijn leven een dagboek bijgehouden waarin hij het dagelijks leven van die tijd beschreef.
Op 14 juni 1727 wordt in Zaandam het olieslagerscontract voor ladingen opgericht en net als zovele andere moleneigenaren, laat Caescoper zijn molens hierin verzekeren. Vermoedelijk verhuurde hij de Gooier, want de lading van deze molen werd op naam van Hendrik Baas verzekerd. Na het overlijden van Caescoper in 1729, worden de zaken voortgezet door zijn zoon Gerrit Caescoper. Deze Gerrit Caescoper bleef ongehuwd en dus kinderloos. Na zijn overlijden worden de molens overgenomen door de zoon van Stijntje Caescoper, Gerrit Caescoper Honigzoon. Stijntje Caescoper was de zuster van Gerrit Caescoper en getrouwd met de Zaandijker papierfabrikant Cornelis Jacobsz. Honig.
Sinds 1764 werkte Caescoper onder de firmanaam Gerrit Kaeskoper Honigzoon & Zoon. Naast de Gooier had Honig toen ook de oliemolens “het Pink”, “het Windei”, “de Vergulde Haan”, “de Os” en “de Sint Willibrordus” voor hem draaien. Niet lang hierna worden de Gooier en de Os verkocht.
In de Franse tijd is Jan Koning gaande houder van de Gooier. De Gooier is een van de slachtoffers van de Napoleontische overheersing en wordt op 14 juni 1814 uit het OC verwijderd. Mogelijk heeft de molen een poos stilgestaan, waardoor zijn onderhoudstoestand er niet beter op werd. De verzekerde waarde van de molen bedroeg omstreeks 1814 zo’n 2000 gulden, wat zelfs voor die tijd een vrij laag bedrag was. In of kort na 1814 is de molen gesloopt.

De Gooier stond buitendijks aan de Kalverringdijk op een landtong. Een klein stukje van deze landtong is nog als eiland aanwezig. Door de eeuwen heen is dit stuk land los “gesleten” van de Kalverringdijk. Dit eiland is nog steeds bekend onder de naam de Gooier.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz.133
- “Encyclopedie van de Zaanstreek” 1991 blz. 330-331
- “Het Olieslagerscontract” R. Couwenhoven 2002 blz. 23-31, 48, 51
- “Gedenkboek van het olieslagerscontract” 1912
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz.134
F. Rol.
-----

Het bouwjaar van deze molen is onbekend.
Hij komt voor het eerst voor in een acte van 1684 en was toen eigendom van Jan Cornelisz. Gooijer.
De molen werd in 1694 opgenomen in een assurantiecontract, later werd hij verzekerd in het Olieslagerscontract.
In 1814 werd de molen uitgeschreven en is vermoedelijk kort daarop gesloopt.
Jaren lag heeft er ten zuiden van de Jonge Prinses nog een eilandje in de Zaan gelegen dat bekend stond als het eiland Gooijer.
Er is nu niet meer van over dan wat riet.
Gijs van Soest.