Molen De Bonte Koe, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1629

verdwenen

1743

gesloopt

opvolger

Zaandam-Oost (De Groeneboer)

geschiedenis

Op een kaart uit 1629 staat er op het erf van De Bonte Koe reeds een molen afgebeeld. Het is vrijwel zeker dat dit De Bonte Koe was. Als eigenaar werd genoemd Willem Janszoon. Verder meldde de Zaanse historicus J. W. Groot dat de molen in ieder geval al in 1635 bestond.
In tegenstelling tot wat Boorsma schreef, staat de molen in het Caartboeck van de Oostzijde uit 1670 als paltrokmolen afgebeeld. Verder bedroeg de windpacht ƒ 3, werd de molen in 1714 voor ƒ 850 verzekerd en bedroeg de huurwaarde ƒ 66 hetgeen allemaal duidelijk wijst op een paltrok.

In 1714 werd de molen door eigenaar Claas Walighsz Bontekoe tegen brand verzekerd in een assurantiecontract. Claas Bontekoe bleef vrij lang werken met de naar hem vernoemde molen. In 1731 werd hij overgenomen door Arian van Wimmenum.

De Bonte Koe was een van de vele molens die werd gesloopt halverwege de achttiende eeuw. In deze periode ging het zeer slecht met de Zaanse houtzagerij. Doordat de Engelsen omstreeks 1740 zeer hoge invoerrechten gingen berekenen voor bewerkt hout, was het niet meer lonend om gezaagd hout naar Engeland te exporteren. Toen 12 jaar later ook nog eens een invoerverbod van gezaagd hout naar de Zuidelijke Nederlanden werd aangekondigd, betekende dit de doodsklap voor de wagenschotzagerij. De balkenzagerij wist zich naderhand te herstellen van deze klap. Binnen een tijdsbestek van 30 jaar verdwenen er meer dan 100 houtzaagmolens uit de Zaanstreek.
Van Wimmenum liet De Bonte Koe in 1743 afbreken.

Op het lege molenerf werd in 1759 de pelmolen De Groeneboer gebouwd.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 120/ 249
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 108.