Molen De Valk, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1726

verdwenen

1794

gesloopt

geschiedenis

Pieter Jansz Valck verkreeg op 1 december 1692 de windbrief voor de paltrok die zijn naam kreeg. De windpacht bedroeg slechts ƒ 2, het was een kleine molen en ongetwijfeld een wagenschotzager, hoewel Boorsma hem als balkenzager opnam.

De molen werd staat vermeld op de zgn. Schaatsenrijderslijst uit 1726. Deze lijst werd samengesteld door drie schaatsenrijders. Zij maakten een tocht door de Zaanstreek en noteerden van iedere molen die zij passeerden de naam, functie en eigenaar. Alleen werd bij De Valk de toenmalige eigenaar niet genoemd.

De molen staat vermeld in een acte van 20 januari 1727: “Een houtsaagmoole genaamt de Valk, staande in de Noort.” De molen behoorde toen toe aan Jan Jansz Corver. Deze Jan Corver trad op 1 januari 1734 toe tot het zgn. Hondiuscontract. Dit brandcontract werd op die dag opgericht voor en door eigenaren van houtzaagmolens in Zaandam. Bij de oprichting traden ruim 30 houtzagers toe tot dit contract. De verzekerde waarde van De Valk bedroeg ƒ 600, een laag bedrag voor een paltrok in die tijd. Het is zeer goed mogelijk dat De Valk maar een kleine paltrok was in vergelijking met zijn collega’s.

Verder zijn er over de molen niet veel gegevens voorhanden. De molen overleefde de crisis in de houtwereld halverwege de 18e eeuw. Toch zou De Valk de 19e eeuw niet halen. De molen werd volgens Boorsma in 1794 gesloopt. Maar nog 24 december 1793 werd hij gekocht door Hendrik Stadtlander, en die betaalde tot 1801 de windpacht.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 118
- “Zaanse molenbranden” R. Couwenhoven 2001 blz. 18
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 107.