Op 3 februari 1685 lieten eigenaar Olfert Dircksz [of Olphert Dirkse] c.s. de molen tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. De molen werd omschreven als “de nieuwe balcksagersmoole genaemt de roode Leeuw.” Dit laat zien dat de molen kort tevoren was opgericht.
Net als veel van zijn collega houtzaagmolens werd De Roode Leeuw in een partenrederij gedreven. Een groot aantal parten in de molen bleef het bezit van de familie van Olfert Dircksz.
Een andere belangrijke aandeelhouder in de molen was de familie Floor. Op 5 juni 1723 werd De Roode Leeuw op naam van Klaas Jansz. Floor tegen brand verzekerd in een assurantiecontract. De verzekerde waarde van de molen werd toen op Fl.3000,- geschat.
Op 5 juni 1733 werd de molen nogmaals tegen het vuur verzekerd, ditmaal gebeurde dat op naam van Dirk de Leeuw. Het vermoeden bestaat dat Dirk de Leeuw een nazaat was van de bouwheer van De Roode Leeuw. De zoon van Dirk de Leeuw heette nl. Olfert de Leeuw.
Naast De Roode Leeuw werkte deze rederij ook met de bovenkruier De Bakker welke direct ten oosten van De Roode Leeuw stond.
Dirk de Leeuw werd op 22 februari 1752 als directeur opgevolgd door zijn zoon Olfert de Leeuw. Deze zou echter niet zo lang als zijn vader met de molen actief blijven. Op 2 juli 1756 deed hij het directeurschap van de rederij over aan Jacob Musk.
Jacob Musk overleed in 1765, waarna hij werd opgevolgd door de Oostzaandammer burgemeester Dirk Teunisz. Ken.
Dirk Ken bleef vrij lang de scepter over De Roode Leeuw zwaaien. Hij stierf in 1791 en werd opgevolgd door zijn zoon Dirk Ken jr. Lang duurde het directeurschap van Ken jr. niet. Hij overleed in 1794.
In juli van dat jaar verkocht zijn weduwe Aaltje Groot de molen aan de firma Jan Schermer & Zoon.
De firma Schermer was een van de Zaanse ondernemingen die haar belangen goed had gespreid. Naast De Roode Leeuw waren zij actief met de Oostzaandammer pelmolen De Bakker en de snuifmolen De Hipper. Mocht het in een van haar bedrijfstakken wat minder gaan, dan konden zij alsnog terugvallen op de opbrengsten uit de andere molens. De firma Schermer bleef tot 1809 met De Roode Leeuw werken.
Hoe de verdere geschiedenis van de molen in de eerste helft van de negentiende eeuw verliep, is niet duidelijk.
Op 26 september 1868 werd De Roode Leeuw op een veiling gekocht door molenmaker Floris Gras. Deze zeer oude molenmakersfirma bestond al in 1735 en ging zich nu dus ook bezig houden met de houthandel. Er werd gewerkt onder de firmanaam Weduwe Gerrit Gras & Zn.
Kort na de aankoop van De Roode Leeuw, kocht de firma Gras ook de buurman van deze molen, de paltrok De Nooteboom.
In 1870 trad de broer van Floris Gras, Gerrit Gras, toe tot de firma. Vanaf dan wordt er gewerkt onder de firmanaam F. & G. Gras. Lang bleef Gerrit Gras niet actief binnen de firma, enkele jaren later begon hij voor zichzelf met de houtwerf De Juffer, aan de Oostzijde van Zaandam.
De firma Gras bleef tot 1916 actief met de Roode Leeuw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stagneerde de aanvoer van goederen. De firma Gras besloot toen om de molen te laten slopen en alleen verder te gaan als houthandel. In december 1916 werd De Roode Leeuw gesloopt. Zo verdween een van de meest markant gelegen molens van Zaandam.
De firma Gras bleef tot 1990 gehuisvest op het eiland in de Voorzaan, daarna verhuizen zij naar een nieuw bedrijventerrein in Zaandam-West, waar zij tot op de dag van vandaag nog een houthandel drijven.
(Zie www.grenenimportgras.com)
De laatste meesterknecht van de molen heette Aaldert Piet, geholpen door ? de Wilde, beide waren woonachtig op de Zuiddijk.
Net als zijn collega Het Bruine Schaap was de Roode Leeuw voorzien van een fraaie gevel aan de noorder zaagschuur.
(veel meer info op www.duizendzaansemolens.nl)
Bronnen:
“Duizend Zaanse molens” P.Boorsma 1968 blz.120
www.duizendzaansemolens.nl R.Couwenhoven
“Encyclopedie van de Zaanstreek” 1991 blz.298
“de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 134-136
“Molens in de Zaanstreek in oude ansichten deel 1” T.Neuhaus 1987 blz. 1
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 111.
De molen De Rode Leeuw is door Monet in 1871 in een 3-tal schilderijen opgenomen.
ZAANDAM ONA 6040 A 44. Notaris Jacob Pet.
Procuratie ad negotica.
19 augustus 1745. Compareerde Sijmon Claasz Floor, koopman in hout, participant en reder van de houtzagersmolen "De Roode Leeuw", wonende op het Kattegat te Oostzaandam.
Hij machtigt de heer Willem Hondius, secretaris en notaris te Oostzaandam, om van Dirk Olfertse de Leeuw, als gaandehouder en de directie hebbende van de houtza-gersmolen "De Rooleeuw" staande op het Kattegat, en dus als boekhouder daarvan, het aandeel van de comparant op te eisen, verantwoording en rekening af te leggen, copie daarvan te vorderen, deze goed te keuren en de overschietende penningen te ontvangen, of anders tot een vergelijk te komen, enz.
Getuigen:
Cornelis Couwenhoven
Claas Rensis
Getekend:
Sijmon Floor
Informatie ingezonden door mw E.G. van Wijngaarden-Zalm
-----
Algemeen Handelsblad, 3 juli 1839
Zaandam, 1 Julij. Bij het onweder, dat in den morgen van 28 Junij, ongeveer ten elf ure, over deze stad trok, is de bliksem geslagen in den zaagmolen De Roode Leeuw, waarvan wij in ons laatstvorig No. reeds kortelijk melding hebben gemsskt, staande aan de havenkom, toebehorende aan den Heer Pieter Schermer. Gelukkig waren de knechts tegenwoordig en onbezeerd gebleven; deen gelukte het den brand, die reeds in het rieten dak van den kap was ontstaan, te blusschen, en alzoo het gebouw voor vernietiing te bewaren. De veroorzaakte schade bepaalt zich voornamelijk tot de vernieuwing eener roede, en de herstelling van eenige defecten in den molen.
-----
De locatie is gebaseerd op een driehoeksmeting vanaf de kadasterkaart.